biod1

Biodiversiteit en de afname ervan.

Met biodiversiteit bedoelen we de rijkdom van de natuur. Wij mensen zijn op tal van cruciale gebieden afhankelijk zijn van de natuur die we nu in rap tempo om zeep helpen: voor drinkwater, energie en schone lucht. Veel voedsel kan je alleen maar produceren dankzij een vruchtbare bodem, zuiver water, bijen die bestuiven. Planten zuiveren de lucht, onze kleding is van katoen en zijde en gebouwen, meubels zijn vaak van hout. Veel geneesmddelen komen uit de natuur. Koraalriffen en mangrovebossen zijn een buffer tegen tsunami's en drasland kan werken als een spons waardoor overstomingen worden tegengegaan. Prachtige natuurgebieden genereren veel toeristen en dus inkomens. Maar.. 

Van de naar schatting acht miljoen plant- en diersoorten op aarde, worden er ongeveer een miljoen met uitsterven bedreigd. Dat kan in veel gevallen al binnen enkele tientallen jaren gebeuren, concluderen internationale experts in een gezaghebbend VN-rapport uit 2019. We zijn de funderingen van onze economieën, van ons bestaan, van onze kwaliteit van leven aan het afbreken.

Bij het uitsterven van een soort zoals de dunbekwulp in 2024 zullen sommige mensen denken: 'Boeien!' Maar het maakt wel uit. We weten niet welke rol in het ecosysteem deze soort speelde. Het is net als het spel met de blokkentoren waarbij je er steeds eentje verwijdert. Ook de dunbekwulp is zo'n element. En er staan zoveel diersoorten op het punt van uitsterven. We trekken weer een steentje uit een toren die al wankel staat.

30 % in 2030

Het zogenoemde ‘Global Biodiversity Framework’ moet het Parijsakkoord van biodiversiteitsherstel worden. In het akkoord staan 23 doelen die ervoor moeten zorgen dat in 2030 30 procent van al het land en water beschermd gebied is. Dat is aanzienlijk meer dan de 17 procent land en 10 procent water van nu.

Vóór 2030 moeten landen 200 miljard dollar (188 miljard euro) hebben verzameld. Subsidies voor bijvoorbeeld vlees en fossiele brandstoffen moeten worden teruggedrongen, waarbij mogelijk nog zo’n 500 miljard dollar (470 miljard euro) voor vrij gemaakt wordt. Armere landen krijgen tot 2025 ieder jaar 20 miljard dollar (19 miljard euro) en vanaf 2030 30 miljard dollar (28 miljard euro) per jaar.

Inheemse volkeren staan voor het eerst duidelijk in het akkoord benoemd. Hoewel ze 5 procent van de mensheid vertegenwoordigen, beschermen ze zo’n 80 procent van de biodiversiteit op aarde. Het geeft ze een belangrijke positie in toekomstige besluitvorming.



Vergelijk het met een Jenga-toren. Als je één blokje weghaalt, blijft de toren nog wel staan. Zo overleven we ook het uitsterven van één soort wel. Maar als je een heleboel blokjes weghaalt, stort de toren in elkaar. Schattingen van waar een Amazon-omslagpunt zou kunnen liggen, variëren van 40% ontbossing tot slechts 20% verlies aan bosbedekking. Sinds 1970 is ongeveer 17% verloren gegaan.

Mensen hebben ongeveer de helft van het ijsvrije land in gebruik genomen. Vooral voor begrazing, het telen van gewassen en de productie van hout. 20 percent van het land dat ooit bebost was, is nu omgezet voor menselijk gebruik. Alleen al de laatste 40 jaar namen de populaties van vele zoogdieren, amfibieën en vogels met de helft af. Meer dan 100 soorten van deze klassen zijn uitgestorven in de 20ste eeuw en ongeveer 785 soorten sinds 1500. Terwijl we dit schrijven blijven nog maar vier noordelijke witte neushoorns over. Er verdwijnen per dag 27 miljoen bomen meer dan erbij komen. Bossen zijn belangrijk, niet alleen voor CO2 opname maar ook voor regen op land, vruchtbare bodem, koeling, zuivering van lucht en water, en biodiversiteit.

biodiversity

In rivieren en delta's is sinds 1970 wereldwijd 83 procent van de wilde dieren verdwenen. Een van de belangrijkste oorzaken is de opmars van stuwdammen die schone energie opwekken uit waterkracht. De natuur staat nergens zo onder druk als in de zoetwatergebieden op aarde. Het Wereld Natuur Fonds luidt de noodklok over de het leven in rivieren, moerassen en deltagebieden. Van de diersoorten die daar in de jaren 70 leefden, is nog maar 17 procent over. Vooral in tropische gebieden gaat de situatie hard achteruit. Oorzaken zijn vervuiling, overbevissing, landbouw en de aanleg van stuwdammen.

Sinds 3 maart 2013 is het verboden in Europa om illegaal gekapt hout te importeren of te verkopen. 15-30 % van de houthandel was illegaal. China was de grootste exporteur en importeur van dit hout. Houthandelaren moeten nu aantonen dat hout niet illegaal is gekapt maar of dit gebeurt ? 

Congo eist 1 miljard om haar regenwoud in stand te houden (anders wordt het gekapt). 26-5-2014

2020 Wereldwijd is de gemiddelde populatiegrootte van zoogdieren, vogels, amfibieën, reptielen en vissen sinds 1970 met 68 procent afgenomen. De achteruitgang gaat het rapst in de tropische gebieden van Midden- en Zuid-Amerika, met een daling van gemiddeld 94 procent. Ook met zoetwaterpopulaties gaat het alarmerend slecht: een afname van 84 procent. Bijna een op de drie zoetwatersoorten wordt met uitsterven bedreigd. Grotere dieren zoals het nijlpaard, de rivierdolfijn, steur en bever lopen het meeste risico.

Dieren kunnen zich niet goed meer voortplanten als ze geen voedsel en schuilplekken meer kunnen vinden'', verklaart Monique Grooten van het WNF. ,,Dat zie je bijvoorbeeld in de zoetwaterecosystemen. Door de aanleg van dammen kunnen vissen, zoals de steur, daardoor niet meer naar hun paaigronden zwemmen.

Als de dalende trends zo doorgaan, dreigen binnen honderd jaar een miljoen soorten dieren, insecten en planten uit te sterven. 

afname

De mens en de natuur zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De natuur is de basis van onze gezondheid en welzijn; we zijn afhankelijk van wat de natuur ons brengt en geeft. Daarbij gaat het niet alleen om schone lucht, schoon water, vruchtbare bodems, bestuivers, CO2 -absorberende bossen en oceanen waar we van afhankelijk zijn.  Door ontbossing, met name voor landbouw, komen mensen steeds dichter bij wilde diersoorten, waardoor virussen en bacteriën makkelijker op de mens kunnen overspringen. De pandemie laat zien dat de balans tussen mens en natuur ziek is. Uiteindelijk slaat de natuur terug.

Het is niet alleen maar kommer en kwel. Het aantal grijze rifhaaien wereldwijd weliswaar af, maar in Australië is hun aantal juist met 360 procent toegenomen. De visserij is daar aan banden gelegd en het koraalrif, hun leefgebied, wordt nu beschermd.  Met name duurzame landbouw en natuurbescherming zijn een belangrijke sleutel tot de oplossing. 34 procent van al het land op aarde wordt gebruikt voor voedselproductie, net als maar liefst 70 procent van het water dat we verbruiken. Met onze huidige levensstijl vragen wij mensen 1,6 keer meer van onze planeet dan dat zij terug kan geven. Elk jaar maken we de natuur zwakker en minder in staat om in onze toekomstige behoeftes te voorzien.

Oorzaken:

1. Ongeveer driekwart van het landoppervlakte, twee derde van de oceanen en 85 procent van de moerasgebieden zijn door menselijk toedoen al sterk veranderd.
2. Overbevissing: een derde van alle visbestanden staat onder druk door onze consumptiedrift.
3. Water- en landvervuiling. Jaarlijks worden 300 tot 400 miljoen ton zware metalen, oplosmiddelen en giftige stoffen in de natuur gedumpt. De plasticvervuiling is sinds 1980 vertienvoudigd.

Klimaatverandering, als gevolg van de fossiele brandstoffen die wij verstoken, maakt de leefomgeving van sommige soorten te heet, te nat of te droog om te overleven. Bijna de helft van de landzoogdieren en een kwart van de vogels heeft daar volgens het rapport al last van. Tenslotte bedreigen invasieve exoten steeds meer planten en dieren die van nature in gebieden leven. Zo maakt één invasieve bacterie momenteel het leven van bijna vierhonderd amfibieënsoorten zuur, aldus het IPBES

We moeten onze samenlevingen omvormen tot duurzame economieën.Minder consumptie, andere vormen van landbouw, duurzame visserij.

Op een berg is een daling van 300 meter vergelijkbaar met 80 jaar klimaatverandering. Dus door 80 jaar klimaatverandering is de natuur 300 meter hoger de berg op gegaan.Per decennium bewegen soorten op het land zich 17 km naar de polen. In de oceanen 78 km. Vissen gaan dieper zwemmen als het water warmer wordt.

De leefgebieden van mariene vissoorten is gemiddeld 226 kilometer opgeschoven zijn, weg van de evenaar, in de voorbije veertig jaar. Het lijken wel klimaatvluchtelingen. 

Olifanten

Iedereen is het er over eens dat de olifant moet worden beschermd. In de jacht op ivoor doden stropers elk jaar naar schatting 30.000 tot 40.000 olifanten. Als deze slachting niet snel wordt afgeremd, is de olifant in de vrije natuur over ruim tien jaar uitgestorven. Er zijn er nu nog ongeveer 400.000. Vier Afrikaanse landen (Botswana, Namibië, Zuid-Afrika en Zimbabwe) pleiten voor versoepeling van het verbod op handel in ivoor dat sinds 1989 van kracht is, omdat zij erin zouden slagen om hun olifantenbestand op orde te houden. Handel in ivoor, op minder strenge voorwaarden, zou volgens hen de stropers de wind uit de zeilen nemen. Zeker tien andere Afrikaanse landen, onder leiding van Kenia en Ivoorkust, zijn daar mordicus op tegen omdat legale handel de stroperij juist alleen maar zou aanwakkeren. Omdat een twee derde meerderheid nodig is, lijkt de kans klein dat het viertal zijn zin krijgt. Maar de opstelling van andere landen is onduidelijk.

Giraffen

Het aantal giraffen is met 40 % afgenomen. Door verlies aan leefgebied, gewapende conflicten en stroperij. In Aziatische landen worden botten en de staart gezien als geneeskrachtig. Omdat die zaken van de tijger minder beschikbaar zijn stapt men nu over op de giraffe.

Zoetwatervissen

Zoetwatervissen worden op grote schaal bedreigd. Maar ze zijn van cruciaal belang voor de voedselzekerheid van 200 miljoen en het levensonderhoud van 60 miljoen mensen. Zestien natuurbeschermingsorganisaties brengen een rapport uit waarin ze waarschuwen dat veel van deze soorten vergeten zijn en we daardoor onvoldoende beseffen hoe slecht het met hen is gesteld. Een op drie zoetwatervissen is met uitsterven bedreigd (2021).

Haaien

De  vraag naar haaienvinnen blijft maar groeien. De populaties zijn wereldwijd al met 65 - 85 % geslonken. Per jaar vallen honderd miljoen haaien ten prooi aan vissers. Daarom moeten sommige haaien en roggen beschermd worden als de witpunthaai en de makreelhaai. 

Zeekomkommers

Ze worden zwaar overbevist want ze zijn een delicatesse in Azie. Ze vormen de stofzuigers van de oceanen en reinigen de zeebodems en zijn van belang bij het behoud van de koraalriffen.

Koraalriffen (2022)

91 procent van het Great Barrier Reef bij Australië blijkt verbleekt bij een nieuw onderzoek. De schade is nog omkeerbaar, maar daarvoor moet de zeetemperatuur snel dalen.

Als koraal verbleekt, is het nog niet afgestorven. Koraalverbleking is een gevolg van de hoge temperatuur van het zeewater. De poliepen in het koraal, die met kun kalkskeletjes het rif vormen, raken door de opwarming van het water gestrest. Daardoor stoot het koraal symbiotische algen af – algen waar het koraal van afhankelijk is. Hierdoor wordt het koraal wit. Als er voor langere tijd geen algen bij het koraal zijn, kan koraal verhongeren en afsterven. Koraalverbleking is dus een voorstadium van stervend koraal.

koraal

Het onderzoek bevestigt de eerdere vermoedens over een zesde massaverbleking. De bovengemiddelde watertemperaturen in de later zomer hebben ervoor gezorgd dat 2.300 kilometer lange riffen aan de Noordoostkant van de Australische kust zijn verbleekt, tussen Cape Tribulation en de Whitsundays.

90 procent van de warmwaterkoralen zal wereldwijd ernstige schade oplopen bij een gemiddelde opwarming van 1,5 graad. 

Planten

Sinds 1970 zijn er in Nederland 25 % minder plantensoorten.  We hebben nog maar 15 % van de biodiversiteit van 300 jaar geleden. Onze weilanden zijn landbouwwoestijnen geworden. Toch gaat het goed met de bever, ree, everzwijn, vos of zeearend maar slecht met de kievit, grutto, tureluur, scholekster, ortolaan, grijze gors, bosanemoon, de helft van alle bijensoorten, sommige vlinders, libellen en wilde orchideeen. De superintensieve landbouw, geen drinkputten, meidoornheggen, grondwaterverlaging, e.d. zijn er de oorzaak van. Snelgroeiend gras dat in een seizoen vijf keer wordt gemaaid, daar valt niet tegenop te broeden.

Insecten

Men begint te vrezen voor een stille ramp onder insecten. In het Duitse Krefeld is onderzoek gedaan en de insectenpopulatie is van 1987 tot nu 80 % gedaald. Opvallend is dat ook steeds minder insecten tegen de autoruit kapot vliegen. Een teken aan de wand ? Zie hier

Het aantal loopkevers is in 20 jaar met 72 % afgenomen (in Nderland in Drentse en Brabantse natuurgebieden). 55 % van de bijensoorten in Nederland staat op de rode lijst. 

Het jaarlijkse verlies van 2,5% aan insecten over de afgelopen 25-30 jaar is "schokkend", zei onderzoeker Sánchez-Bayo tegen The Guardian: "Het gaat heel snel. Over 10 jaar heb je een kwart minder, over 50 jaar nog maar de helft en in 100 jaar heb je er geen meer. "

Op Puerto Rico vingen onderzoekers in 2018 in insectenvallen zestig keer minder insecten vergeleken met de situatie in de jaren 1970. Het gebruik van pesticiden op Puerto Rico is sinds 1969 echter met 80 procent gedaald maar de temperatuur is in de regenwouden wel 2 graden hoger geworden.

Vlinders

Sinds 1992 is het aantal dagvlinders met 43% afgenomen. 17 soorten zijn verdwenen. Sinds het einde van de 19e eeuw is de vlinderpopulatie met 84 % afgenomen. 

Vogels

In de Sahel is 80 procent van de vogels verdwenen. In de laatste 50 jaar zijn 1,5 tot 2 miljard vogels in de regio ten zuiden van de Sahara hun leefgebied kwijtgeraakt. Belangrijkste oorzaken zijn het verdwijnen van begroeiing door grote droogte in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw en door het afgrazen van de savannes.(13-4-2018)

De veldleeuwerik is met 95 % afgenomen in de laatste 50 jaar.
De grutto is van 120.000 broedparen in 1960 gegaan naar 30.000 in 2018.

In Nederland is een belangrijke oorzaak voor de achteruitgang van zeldzame soorten in ecosystemen is een te veel aan stikstof in de bodem. De hoeveelheid stikstof in de bodem neemt onder andere toe door stikstofdepositie uit de lucht.Twee derde deel van de stikstof die op de bodem valt, bestaat uit ammoniak. Deze stof is hoofdzakelijk afkomstig uit de landbouw. Ook verkeer en industrie zorgen voor verhoogde stikstofwaarden in de bodem.

Veel van de doelen op het gebied van duurzaamheid, natuur en water haalt Nederland niet. Uitzondering is de voortgang die is geboekt bij de toepassing van ‘de ladder voor duurzame verstedelijking’. Dit moet onnodige bebouwing van open (natuur)gebieden voorkomen.

De ladder voor duurzame verstedelijking houdt in dat overheden bij alle verstedelijkingsplannen moeten toelichten in hoeverre de voorgenomen stedelijke ontwikkeling noodzakelijk is en of het mogelijk is om te bouwen binnen bestaand stedelijk gebied, bijvoorbeeld door benutting van beschikbare gronden via herstructurering en transformatie.

Wanneer dat niet mogelijk is, moet worden beschreven in hoeverre wordt voorzien in die behoefte op locaties waar verschillende middelen van vervoer mogelijk zijn. Deze ladder wordt steeds vaker toegepast in bestemmingsplannen. In de periode 2012-2014 werd in 72 procent van de bestemmingsplannen de ladder in het geheel niet toegepast, in de periode 2016-2018 is dat nog slechts in 6 procent van de bestemmingsplannen het geval. 

Eenzesde zeeleven binnen tachtig jaar verdwenen. De keizerspinguïn zal uitsterven als de huidige klimaatverandering aanhoudt.

Biod2

Beeldverhaal over kap van de oerwouden (Wie maakt een betere ?)

Biodiversiteit is een maat voor de biologische diversiteit in een gebied. Biodiversiteit speelt een cruciale rol bij verscheidene diensten die ecosystemen leveren aan de mens, onder meer de voedselproductie, de opslag van CO2 en de waterzuivering. Verschillende groepen van soorten zijn van belang op verschillende tijdstippen, op verschillende plaatsen, voor verschillende diensten, in verschillende scenario's. Veel soorten zijn nodig om ecosysteemdiensten te behouden op meerdere momenten en plaatsen in een veranderende wereld en veel soorten zijn minder overbodig dan men vroeger dacht."

De Rode Lijst, een wereldwijde barometer van de gezondheid van de biodiversiteit, beoordeelde 63.837 soorten. Daarvan worden er 19.817 met uitsterven bedreigd. Zoetwater-ecosystemen zijn vooral kwetsbaar vanwege de groeiende menselijke bevolking en het watergebruik. Niet-duurzame visserijpraktijken, vervuiling en de bouw van dammen bedreigen de zoetwatervis. Een kwart van de binnenlandse visserij in de wereld zich af in Afrika. Zevenentwintig procent van de zoetwatervissen in Afrika wordt bedreigd, inclusief de tilapia, waar veel op gevist wordt in het Meer van Malawi.

Een op de drie koralen, een op de vier zoogdieren en twee op de vijf amfibieën loopt het risico uit te sterven. Het uitsterven gaat 10-100 x sneller dan evolutionair verklaard kan worden. Sinds 1500 zijn 410 (gewervelde) diersoorten uitgestorven. Zeenerts, buldograt, rode ral, Genefse houting, tretretretre (een halfaap op Madagascar) en 102 ciclyden. 

Biod3

De vraag van consumenten naar natuurproducten, zoals voedsel, medicijnen en kleding, vormt een grote bedreiging voor veel soorten die tot nu toe niet geraakt werden door habitatverlies of klimaatverandering. De natuur kan onze honger naar van alles, van grondstoffen tot levende dieren, eenvoudigweg niet bijbenen

In 2012 berekende men dat 2,6 miljard nodig is om uitsterven van dieren en 675 miljoen om dat van vogels tegen te gaan. Voor de uitbreiding van beschermde gebieden is 59 miljard nodig en voor het onderhoud ervan nog eens 6 miljard.

1 op 5 reptielen dreigt uit te sterven. Zoetwaterschildpadden zijn het meest bedreigd.  Men houdt "the big five" in de gaten = olifant, leeuw, neushoorn, buffel en luipaard. 

We kennen iets meer dan 1,7 miljoen diersoorten. We denken dat we heel veel insecten nog niet kennen en dat het aantal ligt tussen 8 en 10 mijloen soorten.

Sinds 1970 is de populatie wilde dieren gehalveerd.

In Zuid Amerika zijn 83 % van de populaties verdwenen.
In ZO Azie 67 %
76 % van de zoetwatervissen is verdwenen (door stuwdammen (in de Mekong en de Yangtze) door irrigatie en door overbevissing.   

2018: De vogelaantallen in Franse landbouwgebieden zijn de afgelopen 15 jaar met maar liefst 30% teruggelopen.Dat komt overeen met trends die eerder zijn waargenomen in andere delen van Europa. De nieuwste cijfers waren een schok voor de wetenschappers die dachten dat de vogelstand in Frankrijk relatief stabiel was. 

Op basis van lokale studies in Europa en Noord-Amerika worden 40 procent van de 20 duizend ongewervelde bestuivers (vooral bijen, hommels, vlinders en andere insecten) ernstig met uitsterving Van alle gewervelde bestuivers (zoals vleermuizen en kolibri's) wordt wereldwijd 16 procent bedreigd.

De oorzaken zijn velerlei maar het merendeel ervan wordt veroorzaakt door de mens: veranderingen in landgebruik, de groei van de intensieve landbouw, het gebruik van bestrijdingsmiddelen (inclusief de omstreden neo-nicotinoïden, die worden 'ingebouwd' in gewassen), invasieve exotische soorten, ziekten en parasieten, en klimaatverandering.
De gevolgen kunnen enorm zijn. Driekwart van alle voedselgewassen ter wereld en 90 procent van alle wilde planten zijn minstens ten dele afhankelijk van dierlijke bestuiving. Zo kan de cacaostruik (en dus chocolade) niet zonder twee soorten vliegjes. Tussen 235 en 577 miljard dollar per jaar van de wereldvoedselproductie (en een flink deel van de biobrandstoffen) komt tot stand dankzij bestuivers, 300 procent meer dan 50 jaar geleden.

Nederland

Nederland heeft nog maar 15 % van de biodiversiteit van 300 jaar terug. (zie compendiumvoordeleefomgeving.nl).

Onze weilanden zijn landbouwwoestijnen geworden.  

Het verlies van de oorspronkelijke biodiversiteit is in Nederland relatief hoog. Wereldwijd is ongeveer 30% van de oorspronkelijke biodiversiteit verdwenen, in het Europa van de EU-15 is de teruggang aanmerkelijk verder gevorderd, gemiddeld is 65% van de biodiversiteit verdwenen. De biologische diversiteit van Nederland ligt nog onder het EU-gemiddelde, minder dan 20% van de oorspronkelijke biodiversiteit is hier behouden. Historische ontbossing, grootschalig agrarisch landgebruik en de hoge bevolkingsdichtheid hebben in Nederland geleid tot een afname en versnippering van leefgebieden en een afname van de landschappelijke diversiteit. In de afgelopen 100 jaar zijn de populaties van de inheemse wilde soorten een factor drie kleiner zijn geworden !

Nederland krijgt steeds minder weidevogels door

- vossen
- droogte (de snavel kan niet goed de grond meer in
- eentonige weilanden met raaigras -> te eentonig voedsel voor insecten

(je ziet ook geen mollen meer)

biod4

De insectensterfte neemt in Nederland desastreuze vormen aan. Al eerder lieten onderzoeken uit Duitsland en Frankrijk het instorten van insectenpopulaties zien. Wetenschappelijk onderzoek in opdracht van Natuurmonumenten toont nu (in 2018) aan dat ook in Nederland het aantal insecten dramatisch afneemt. In 20 jaar was de afname 54% bij nachtvlinders tot zelfs 72% bij loopkevers. Door de intensieve landbouw en gewasbeschermingsmiddelen (denkt men).

Het is niet louter kommer en kwel, beaamt Han Olff, hoogleraar ecologie aan Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Vooral langs de rivieren is de natuur de laatste jaren aanzienlijk opgeveerd. ‘Daar kunnen we trots op zijn.’ Met de bossen gaat het redelijk tot goed.

Maar in de rest van het land staan alle seinen op rood, benadrukt Olff. Het bodemleven in de Noordzee daalt schrikbarend. In heide- en duingebieden is de afname van soorten dramatisch, het aantal broedvogels in stedelijk gebied is gekelderd, in het boerenlandschap is sprake van regelrechte kaalslag.

f5

F6

F3

F4

F2

f1F

Internationaal belang Nederlandse biodiversiteit

Ondanks het grote historische verlies aan biodiversiteit, de grote bevolkingsdichtheid en de grote mate van economische activiteit, heeft Nederland voor veel soorten een grote internationale betekenis, met name voor watervogels.

Watervogels, zowel soorten gebonden aan zoetwater als aan zoutwater, zijn wereldwijd relatief sterk bedreigd, zoals is te zien in bovenstaande figuur. Nederland is internationaal vooral belangrijk als overwinteringsgebied voor watervogels en andere trekvogels. Trekvogels worden tegenwoordig sneller in hun voortbestaan bedreigd omdat ze afhankelijk zijn van grote leefgebieden, die steeds verder versnipperd raken. Van een groot aantal watervogels overwintert meer dan 10% van de Noordwest-Europese populatie in Nederland. Van alle Noordwest-Europese exemplaren van de Grutto, Rosse Grutto, de Brandgans en de Kleine Rietgans overwintert zelfs 85% tot 100% in Nederland.

1990 150.000 broedparen scholeksters 2013 50.000
1990 2.000.000 broedparen spreeuwen 2013 900.000

 Kwaliteitspapier en -karton uit landbouwafval is zeer goed mogelijk, laat starter Paperwise zien. Het bedrijfje produceert papier dat volgens onderzoek van de Universiteit van Amsterdam 47 procent minder milieu-impact heeft dan FSC gecertificeerd papier uit houtvezel. 

Zie verder ook SDG 15 Leven op land

Industriele landbouw

Er zouden ook belangrijke stappen genomen moeten worden betreft landgebruik (die veranderingen qua landbouw en landzonering zouden omvatten). Zoals de internationale boerenbeweging La Via Campesina laat zien is de uitstoot van het industriële voedselsysteem – inclusief uit productie, mest, transport, verwerking, verpakking, koeling, voedselverspilling, en door ontbossing geassocieerd met de expansie van de industriële landbouw – verantwoordelijk voor 44% tot 57% van het mondiale totaal.

Een boeren agro-ecologisch productiesysteem gebaseerd op voedselsoevereiniteit, kleinschalige boeren, en agro-ecologie zou, zo betoogt La Via Campesina, de koolstofuitstoot door de landbouw binnen een paar decennia kunnen halveren. Deze aanpak is bewezen: kleinschalige boeren, landbouwers, vissers, lokale gemeenschappen, landarbeiders, vrouwen, en jeugd voeden al 70% van de wereldbevolking terwijl ze maar 25% van de mondiale agrarische hulpbronnen gebruiken.

Er bestaat ook een noodzaak om natuurlijke ecosystemen te herstellen die zijn vernietigd. Bossen en veenlanden in het bijzonder kunnen meerdere honderden gigaton CO₂ uit de atmosfeer opslaan. Het herstel hiervan zou niet alleen de biodiversiteit beschermen, maar ook lokale bevolkingen, inclusief de inheemse gemeenschappen wier rechten op landeigendom systematisch geweld is aangedaan. In feite zou het behouden en uitbreiden van het landareaal onder beheer van lokale bevolkingen en inheemse stammen meer dan 1000 gigaton CO₂ aan koolstofopvang kunnen garanderen.

Deze acties helpen:

Visies van een goede kwaliteit van leven bevorderen die niet zijn gebaseerd op een steeds groter wordende materiële consumptie
Verminder verbruik en verspilling
Richt je op de bestaande waarden van verantwoordelijkheid
Overmatige ongelijkheden overwinnen
Zorg voor inclusiviteit en fundamentele mensenrechten
Verantwoording voor de verslechtering van de natuur in het bedrijfsleven en de handel
Zorg voor verantwoorde technologische innovatie
Bevorder onderwijs en verschillende kennissystemen

Mensen voeden en de natuur in stand houden kan samengaan als de landbouw duurzaam wordt ingericht en de belangrijkste inheemse habitats worden bewaard en hersteld.

Landgebonden mitigatie-activiteiten kunnen helpen de klimaatverandering te verminderen, maar bio-energieplantages en bebossing van niet-bos ecosystemen kunnen precies het tegenovergestelde doen.