E-Learning
Ga aan de slag. Succes !
SDG 6 | Schoon water en sanitaire voorzieningen | 
Zorg voor toegang tot water en sanitaire voorzieningen voor iedereen
Schoon, toegankelijk water voor iedereen is een essentieel onderdeel van de wereld waarin we willen leven. Er is voldoende vers water op de planeet om dit te bereiken. Maar door slechte economische omstandigheden of slechte infrastructuur sterven jaarlijks miljoenen mensen, de meesten van hen, aan ziekten die verband houden met een ontoereikende watervoorziening, sanitaire voorzieningen en hygiëne.
Waterschaarste, slechte waterkwaliteit en ontoereikende sanitaire voorzieningen hebben een negatief effect op de voedselzekerheid, keuzes voor het levensonderhoud en educatieve kansen voor arme gezinnen over de hele wereld. Droogte treft enkele van 's werelds armste landen, verergering van honger en ondervoeding.
1 op de 11 heeft geen toegang tot veilig drinkwater.
2 op 3 zal in 2025 wonen in een gebied met tekorten aan zoet water.
Tegen 2050 zal minstens een op de vier mensen in een land wonen dat wordt getroffen door chronische of terugkerende tekorten aan zoet water.
• 2,6 miljard mensen hebben sinds 1990 toegang gekregen tot verbeterde drinkwaterbronnen, maar 663 miljoen mensen zijn nog steeds niet
• Ten minste 1,8 miljard mensen gebruiken wereldwijd een bron van drinkwater dat fecaal is besmet
• Tussen 1990 en 2015 is het aandeel van de wereldbevolking met een verbeterde drinkwaterbron gestegen van 76 procent naar 91 procent
• Maar waterschaarste treft meer dan 40 procent van de wereldbevolking en zal naar verwachting stijgen. Meer dan 1,7 miljard mensen leven momenteel in rivierbekkens waar het watergebruik hoger is dan het opladen
• 2,4 miljard mensen hebben geen toegang tot elementaire sanitaire voorzieningen, zoals toiletten of latrines
• Meer dan 80 procent van het afvalwater afkomstig van menselijke activiteiten wordt geloosd in rivieren of zee zonder vervuiling te verwijderen
• Elke dag sterven bijna 1.000 kinderen als gevolg van te voorkomen water- en sanitaire problemen bij diarree
• Waterkracht is de belangrijkste en meest gebruikte hernieuwbare energiebron en vertegenwoordigde vanaf 2011 16 procent van de totale elektriciteitsproductie wereldwijd
• Ongeveer 70 procent van alle water geabstraheerd uit rivieren, meren en waterhoudende grondlagen wordt gebruikt voor irrigatie
• Overstromingen en andere watergerelateerde rampen zijn goed voor 70 procent van alle sterfgevallen als gevolg van natuurrampen
Onderwerpen
Veilig drinkwater
Sanitair en handenwassen
Behandeld afvalwater
Waterkwaliteit in het milieu
Efficiënt watergebruik
Zoet waterstress
Geïntegreerd watermanagement
Uitgaven aan water
Lokaal sanitair management
Cognitieve leerdoelen
1. Begrijp water als een fundamentele toestand van het leven zelf, het belang van waterkwaliteit en -kwantiteit, en de oorzaken, gevolgen en gevolgen van waterverontreiniging en waterschaarste.
2. Begrijp dat water deel uitmaakt van veel verschillende complexe wereldwijde onderlinge verbanden en systemen.
3. Ben op de hoogte van de wereldwijde ongelijke verdeling van toegang tot veilige drinkwater- en sanitaire voorzieningen.
4. Begrijp het concept van "virtueel water"
5. Begrijp het concept van Integrated Water Resources Management (IWRM) en andere strategieën voor het waarborgen van de beschikbaarheid en duurzaam beheer van water en sanitaire voorzieningen, inclusief overstromings- en droogterisicobeheer.
Socio-emotionele leerdoelen
1. Kan deelnemen aan activiteiten ter verbetering van het beheer van water en sanitaire voorzieningen in lokale gemeenschappen.
2. Kan communiceren over watervervuiling, watertoegang en waterbesparende maatregelen en zichtbaarheid creëren over succesverhalen.
3. Kan zich verantwoordelijk voelen voor zijn watergebruik.
4. Kan de waarde zien in goede hygiënische en hygiënische normen.
5. Kan de sociaaleconomische verschillen en genderongelijkheden in de toegang tot veilige drinkwater- en sanitaire voorzieningen ter discussie stellen.
Gedragsdoelstellingen
1. Kan samenwerken met lokale autoriteiten bij het verbeteren van de lokale capaciteit voor zelfvoorziening.
2. Kan bijdragen aan het beheer van waterbronnen op lokaal niveau.
3. Kan je individuele watervoetafdruk verkleinen en water besparen door zijn dagelijkse gewoonten te oefenen.
4. Kan activiteiten plannen, implementeren, evalueren en repliceren die bijdragen aan een betere waterkwaliteit en veiligheid.
5. Ben in staat om de besluitvorming over managementstrategieën van lokale, nationale en internationale ondernemingen met betrekking tot watervervuiling te evalueren, eraan deel te nemen en deze te beïnvloeden.
Voorgestelde onderwerpen
De wereldwijde waterkringloop en waterverdeling
Het belang van een billijke toegang tot veilig en betaalbaar drinkwater (realiseren van waterveiligheid onder klimaatverandering: bijv. omgaan met sociale en economische druk veroorzaakt door frequente golven van droogte en dus watertekorten, en door overstromingen en dus te veel water)
Het belang van adequate en billijke sanitaire voorzieningen en hygiëne, waterkwaliteit en kwantiteitsparameters voor de gezondheid
Het mensenrecht op water en water als een mondiaal gemeenschappelijk goed
Effecten van vervuiling, dumping en uitstoot van gevaarlijke chemicaliën en materialen op waterkwaliteit
Waterschaarste en watergebruiksefficiëntie
Belang van watergerelateerde ecosystemen
Water- en sanitaire voorzieningen gerelateerde activiteiten en programma's, waaronder waterwinning, ontzilting, waterefficiëntie, afvalwaterbehandeling, recycling en hergebruiktechnieken, wateroctrooien, landschapsarchitectuur voor aanvulling van het grondwater en geïntegreerd beheer van waterbronnen
Water-export (virtueel water)
Water en duurzame ontwikkeling (b.v. water en gender, water en ongelijkheid, water en gezondheid, water en steden, water en energie, water- en voedselzekerheid, water- en rampenrisicovermindering, water en klimaatverandering, water en de groene economie, water en banen)
Wat kan je mogelijk doen?
Berekenen van de eigen watervoetafdruk
Ontwikkel een concept voor lokaal duurzaam watergebruik en -voorziening op basis van succesverhalen
Ontwikkel schoolpartnerschappen tussen scholen in regio's met overvloed of schaarste aan water
Organiseer excursies naar lokale waterinfrastructuren en bewaak de waterkwaliteit op school en thuis
Plan een bewustmakingscampagne of een jongerenactieproject over water en het belang ervan
Ontwikkel een projectwerk over het onzichtbare water, bijvoorbeeld hoeveel water in een liter bier, een kilo rundvlees, een t-shirt, enz.
Ontwikkel een op onderzoek gebaseerd project: "Welke menselijke activiteit kan zonder water plaatsvinden?
Meer over water zie hier
Subdoelen
6.1 Tegen 2030 komen tot een universele en gelijke toegang tot veilig en betaalbaar drinkwater voor iedereen.
6.2 Tegen 2030 komen tot toegang tot gepaste en degelijke sanitaire voorzieningen en hygiëne voor iedereen en een einde maken aan openbare ontlasting, waarbij speciale aandacht wordt besteed aan de behoeften van vrouwen en meisjes en mensen in kwetsbare situaties.
6.3 Tegen 2030 de waterkwaliteit verbeteren door verontreiniging te beperken, de lozing van gevaarlijke chemicaliën en materialen een halt toe te roepen en de uitstoot ervan tot een minimum te beperken waarbij ook het aandeel van onbehandeld afvalwater wordt gehalveerd en recyclage en veilige hergebruik wereldwijd aanzienlijk worden verhoogd.
6.4 Tegen 2030 in aanzienlijke mate de efficiëntie van het watergebruik verhogen in alle sectoren en het duurzaam winnen en verschaffen van zoetwater garanderen om een antwoord te bieden op de waterschaarste en om het aantal mensen dat af te rekenen heeft met waterschaarste, aanzienlijk te verminderen.
6.5 Tegen 2030 het geïntegreerde beheer van de waterhulpbronnen implementeren op alle niveaus, ook via gerichte grensoverschrijdende samenwerking.
6.6 Tegen 2020 de op water gebaseerde ecosystemen beschermen en herstellen, met inbegrip van bergen, bossen, moerassen, rivieren, grondwaterlagen en meren.
6.a Tegen 2030 de internationale samenwerking en de capaciteitsopbouwende ondersteuning uitbreiden voor de ontwikkelingslanden voor activiteiten die betrekking hebben op water en sanitaire voorzieningen en programma’s, met inbegrip van technologieën voor waterwinning, ontzilting, waterefficiëntie, afvalwaterzuivering, recyclage en hergebruik.
6.b De deelname versterken en ondersteunen van plaatselijke gemeenschappen bij de verbetering van het waterbeheer en van de sanitaire voorzieningen.
In Nederland en in 2019
De toegang tot schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen is goed geregeld in Nederland. De focus van dit dashboard ligt daarom op waterkwaliteit (SDG 6.3) en de efficiëntie van watergebruik. Lozing van vervuilende stoffen in binnenlandse wateren en op de bodem beïnvloedt de kwaliteit van natuurlijke binnenwateren en het grondwater. Met waterzuivering wordt emissie teruggebracht en de kwaliteit verbeterd. Zuiniger zijn met water (een hogere waterproductiviteit) is bijvoorbeeld van belang voor het verminderen van de druk op zoetwaterbronnen bij groeiende economische activiteit.
De hoeveelheid stikstof en fosfaten in boeren sloten is tussen 2016 en 2020 verdubbeld. (RIVM) door de toegenomen uitstoot en de droogte.
Middelen en mogelijkheden betreffen de middelen waarmee huishoudens worden voorzien van schoon en betaalbaar drinkwater. De drinkwatervoorziening is in Nederland zeer goed geregeld. De productiekosten van drinkwaterbedrijven zijn de laatste jaren licht gedaald.
Gebruik betreft de hoeveelheid onttrekking van water aan het milieu, de efficiëntie van drinkwatergebruik en de mate van zuivering van afvalwater. De zuiveringsrendementen voor stikstof en fosfor bij stedelijk afvalwater zijn hoog. In 2016 werd 85 procent van alle stikstof en 87 procent van het fosfor uit het afvalwater verwijderd. De trend is bij stikstof positief, wat duidt op een nog efficiëntere zuivering. De winning van zoetwater uit oppervlaktewater en grondwater bedroeg 469 m3 per inwoner in 2016. Trendmatig is deze winning gedaald in de periode 2011–2016. Een aanzienlijk deel van deze zoetwaterwinning betreft de onttrekking voor gebruik als koelwater, dat daarna grotendeels weer beschikbaar komt. Bij koelwater is echter een verschuiving zichtbaar van zoet- naar zoutwateronttrekking, hetgeen de afname van de totale zoetwaterwinning deels verklaart. Vergeleken met andere EU-landen onttrekt Nederland vrij veel water aan het oppervlakte- en grondwater. De waterproductiviteit – een maatstaf voor de efficiëntie van het watergebruik door het bedrijfsleven – lag in 2016 op 78 euro per m3. Dit betekent dat er per kubieke meter water 78 euro aan toegevoegde waarde werd gegenereerd. Dit was in 2012 nog 56 euro. De waterproductiviteit hangt deels samen met de samenstelling van het bedrijfsleven. Zo hebben landen met een relatief grote dienstensector (laag waterverbruik) al snel een hogere waterproductiviteit dan landen met waterintensieve industrie zoals Nederland (waar met name veel koelwater wordt gebruikt).
Uitkomsten hebben betrekking op de kwaliteit, betaalbaarheid en duurzaamheid van het drinkwater. De kwaliteit van het zwemwater in de Nederlandse binnenwateren is een alternatief voor de infrequente gegevens over chemische en biologische waterkwaliteit uit de Kaderrichtlijn Water. De kwaliteit van het zwemwater stijgt trendmatig. In 2018 heeft bijna 73 procent de kwalificatie ‘uitstekend’ gekregen. Deze indicator is relevant voor de productie van drinkwater omdat in Nederland naast grondwater ook oppervlaktewater onttrokken en gezuiverd wordt ten bate van drinkwaterproductie.
Beleving betreft de tevredenheid met het drinkwater. De klanttevredenheid met het drinkwater was in 2015 hoog.
Door watergebrek ontstaan allerhande conflicten.
Op de onderstaande kaart is te zien waar conflicten zijn of waar ze dreigen.
