Stijging CO2 concentraties e.a. broeikasgassen
Inleiding
In 2024 werd 425 ppm gemeten. In 1900 was dat 295 ppm. In 2023 was de uitstoot weer 1,1 % gestegen en kwam er 37,4 miljard ton bij ondanks alle maatregelen. De daling van de CO2-uitstoot in ontwikkelde economieën was in 2023 de grootste aller tijden. Maar dat werd teniet gedaan door China en India.
De afgelopen dertig jaar rees in China de uitstoot van nog geen 4 miljard ton CO2-equivalenten in 1990 naar 15 miljard nu: meer dan Europa, Amerika en India bij elkaar. De EU zakte van ongeveer 4,5 naar 3 miljard ton, de VS zit nog op de 5 miljard ton van 1990, India steeg van 1- naar rond de 3 miljard ton. (2023).
Europa heeft gezegd: in 2050 willen we uitkomen op nul uitstoot, van alle broeikasgassen. China heeft 2060 beloofd, India 2070. Als je al die beloften bij elkaar optelt, kom je ongeveer uit rond de 2 graden opwarming in 2100. De CO2-uitstoot in de EU is eindelijk teruggevallen naar het niveau dat zichtbaar was bij de generatie van ouders in de jaren zestig. Toch is de economie in deze periode verdrievoudigd – wat aantoont dat klimaatverandering kan worden bestreden zonder economische groei uit het oog te verliezen.
China heeft in 2025 ruwweg twee keer zoveel zonne- en windenergie als heel Europa. Daarmee loopt China vijf jaar voor op zijn belofte om in 2030 te pieken in uitstoot.
India bouwt zonneparken zo groot als Zuid Limburg in woestijnen. B.v. een van jaarlijks 30 gigawatt goed voor 18 miljoen Indiase huizen. Kosten 2,1 miljard euro gemoeid. India wil tegen 2030 tot 50 procent van alle energie uit duurzame bronnen komen Daarvoor is 500 gigawatt nodig. Steenkool is nog steeds 70 procent. 10 procent is duurzaam. Het land is de derde grootste uitstoter van broeikasgassen, na China en de Verenigde Staten.
Iedere Nederlander stoot ieder jar gemiddeld 7500 kg CO2 uit. Het wereldgemiddelde is 4300 kg.
Je kan dat volgen op https://keelingcurve.ucsd.edu/
De CO2 concentratie de laatste 25 jaar
15 april 2024
De laatste 2000 jaar met na 1960 een enorme toename van de CO2 concentratie. In 2024 zitten we bijna aan de 425 ppm.
De laatste 800.000 jaar
De CO2 concentratie in de lucht de laatste 800.000 jaar.
Het CO2 gehalte stijgt nu naar hoogten die honderdduizenden jaren niet gezien zijn.
De concentraties blijven maar stijgen in de lucht. In de winter is de CO2-concentratie hoger dan in de zomer.
(omdat er meer mensen wonen op het noordelijk halfrond, door extra verwarming die nodig is in de winter en doordat de bossen dan geen bladeren hebben). Gas produceert twee keer zo weinig CO2 als steenkool.
Ondanks grote klimaatconferenties (Kyoto 1998; Johannesburg 2002 en nog veel meer) blijft de CO2 concentratie stijgen in de lucht.
De oorzaak
Voor de industriele revolutie lag de CO2 concentratie rond de 275 ppm en toen begonnen we fossiele brandstoffen te gebruiken. Brandstof uit de bodem die bij verbranding CO2 levert. Ieder jaar verstoken we wat de natuur in 1 miljoen jaar tijd gemaakt heeft. Het is eigenlijk de zonne-energie van vroeger die we gebruiken. 86 miljoen vaten olie per dag. Door de mens zitten we nu op 424 ppm en dat in korte tijd. In de onderstaande grafiek is te zien dat de temperatuur stijgt naarmate de CO2 concentratie stijgt en dat de CO2 concentratie al ongeveer 800.000 jaar onder de 320 ppm lag. Nu zitten we op 424 ppm.
De zon straalt 1350 W/m2 dat wordt geabsorbeerd of wordt gereflecteerd..b.v. door ijs en sneeuw. Het zou dan - 18 oC worden maar gelukkig wordt een deel van de straling die wordt gereflecteerd, geabsorbeerd door moleculen in de dampkring van drie of meer atomen (CO2, CH4, H2O damp en N2O. Hierdoor is de aarde 33 oC warmer en is dus gemiddeld 15 oC. Hoe meer van die moleculen in de dampkring hoe hoger de temperatuur.
CO2 (voor 70 % verantwoordelijk voor de absorptie) is 420.000 jaar niet boven de 300 ppm geweest. Nu is die 380 vanwege de massale verbranding van fossiele brandstoffen en de ontbossing..Als we alle fossiele brandstoffen opstoken wordt de concentratie 4 x zo hoog.
De oceanen absorberen ongeveer 1/3e. Door de reactie van CO2 met water ontstaat waterstofcarbonaat hetgeen een zuur is. Hierdoor verzuren de oceanen sneller dan de afgelopen 300 miljoen jaar het geval was. Zeegras absorbeert meer CO2 dan een tropisch regenwoud (83.000 ton / km2 t.o.v. 30.000 ton).Helaas is maar 0,2 % van de oceanen bedekt met zeegras.
De CO2-voetafdruk van de rijkste 1 procent van de wereld zal tegen 2030 meer dan dertig keer te hoog zijn. Die van de rijkste 10 % is dan 9x te hoog. Juist die moeten enorm terug.
De rijkste 1 procent van de wereldbevolking (> € 92.000 / jaar) is verantwoordelijk voor meer dan twee keer zoveel CO2-uitstoot als de armste 50 procent. De helft van de mondiale uitstoot komt op rekening van de rijkste 10 procent. Nederland hoort daar ook bij. Van 1990 tot 2015 is de wereldwijde jaarlijkse koolstofuitstoot meer dan verdubbeld.
CO2 (koolstofdioxide) is een gas dat van nature voorkomt in de atmosfeer van de aarde. CO2-uitstoot is het vrijkomen van dit CO2 in de atmosfeer. CO2-uitstoot vindt plaats door de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals olie, kolen en aardgas. Ook dieren en mensen stoten CO2 uit.
Een deel van de CO2-uitstoot wordt opgenomen door bomen, planten en plankton in de zee. Deze organismen zetten CO2 om in zuurstof (O2).
Jaarlijks jaagt de wereld 43 miljard ton CO2 de lucht in. Door al dat gas houdt de aarde de warmte van de zon vast. In 2023 is de CO2 uitstoot nog steeds gestegen terwijl die zou moeten dalen.
Hierboven staat hoe het zit met de uitstoot van CO2. Die stijgt jog steeds enorm hoewel hij misschien wat begint te stabiliseren. Daar dat kan ook komen door Covid.
Methaan (15-33 % van de CO2 eq)
CH4 (voor 15 % - 33 % verantwoordelijk) komt uit de veeteelt, rijstteelt en lekkende aardgasvelden. Is 25x efficiënter dan CO2 maar is na 10 jaar weg vanwege oxidatie tot CO2 en H2O. Van 1997 - 2007 leek de concentratie stabiel te zijn of zelf iets af te nemen. Daarna begon de concentratie snel te stijgen. Dat komt omdat in de tropen de methaanuitstoot in natte gebieden in de tropen afhankelijk is van de grondwaterstand. Meer naar het noorden toe reageert de methaan uitstoot vooral op de temperatuur. Tot 2007 stootte de noordelijke gebieden wel meer methaan uit maar dat werd gecompenseerd door droogte in de tropische gebieden. Na 2006 werd het natter en steeg de methaanuitstoot met 6 %.
Volgens de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, de FAO, is veeteelt verantwoordelijk voor 14,5 procent van de door mensen veroorzaakte broeikasgassen. Koeien zijn daarbij de Hummers onder de landbouwdieren. Deze herkauwer produceert via haar boeren, scheten en mest een flinke hoeveelheid methaan, een broeikasgas vele malen sterker dan koolstofdioxide.
N2O (voor 8 % verantwoordelijk) uit mest en kunstmest is 300 maal zo sterk als broeikasgas dan CO2 en heeft een levensduur van 100 jaar.
Fluorkoolstoffen (0,23% van de CO2 eq)
In 2021 bleek ook nog dat de chip en aluminiumindustrie veel fluorkoolstoffen uitscheiden die 6-11.000 maal erger zijn dan CO2. Er kwam in 2019 ongeveer 13 miljoen kilo tetrafluormethaan vrij uit de fabrieken dat 6500 keer sterker is dan CO2 en komt overeen met 84 miljoen ton CO2 = 0,23% van de uitstoot. Ter vergelijking: de wereldwijde uitstoot bedroeg in 2019 36,4 miljard ton Via de uitstoot van hexafluorethaan, dat 11.000 keer krachtiger is dan CO2 kwam in 2019 zo’n 2,2 miljoen kilo vrij.
Een boom absorbeert ongeveer 20 kg CO2
Een zonnepaneel bespaart 60 kgCO2
Een kuub aardgas produceert 1,8 kg CO2
1 l benzine geeft 2,4 kg CO2
1 liter diesel geeft 2,7 kg CO2
1 m3 aardgas geeft 1,8 kg CO2
1 kg steenkool geeft 2,6 kg CO2
Volgt de temperatuur de stijging van de CO2 concentratie?
Elke 1.000 miljard ton CO2 leidt volgens het IPCC tot een opwarming met ongeveer 0,45 graden Celsius. Sinds 1850 hebben we naar schatting 2.400 miljard ton CO2 uitgestoten. Willen we meer dan 80 procent kans maken om de opwarming tot 1,5 graden te beperken, dan mag er nog slechts 300 miljard ton bijkomen.
Nederland
In 2022 stootte Nederland CO2 uit 165 Mton.
32 % industrie
20 % elektriciteitsproductie
19 % mobiliteit
16 % landbouw
13 % gebouwde omgeving.
In 2022 lag de uitstoot van broeikasgassen 30 % lager dan in 1990. Over 8 jaar moet dat 55 % zijn.
Zie hier
In 2021 was de situatie als onderstaand.
In 2020 daalde energie uit steenkool met 54 procent, dit door corona en er werd meer biomassa bijgestookt. (van 18 Petajoule in 2019 naar 42 Petajoule in 2020). We produceerde in 2020 40 procent meer groene stroom dan in 2019, m.n. door zonnepanelen; niet eerder werden er in een jaar zoveel geïnstalleerd.
In 2020 was iets meer dan een kwart van de opgewekte energie afkomstig uit hernieuwbare bronnen, in 2019 was dat nog 18 procent.
Zonnepanelen gingen van 5,3 miljard kilowattuur in 2019 naar 8,1 miljard.
Wind heeft het grootste aandeel in duurzaam opgewekte stroom: 45 procent.
Biomassa stijgt met 45 procent Van 6,0 miljard kilowattuur in 2019 naar 9,0 miljard in 2020. Dit terwijl de rol van biomassa voor duurzame elektriciteit ter discussie staat. Biomassa zou ‘niet echt’ groen zijn, omdat er nuttige producten voor worden verbrand.
Over negen jaar moet 70 procent van de stroom in Nederland uit duurzame bronnen komen. Welke rol biomassa tegen die tijd speelt, is nog een onderwerp van discussie voor de politiek.
In 2019 blijkt de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen als alle beloftes worden ingelost tegen 2030 uitkomen op 54 gigaton CO2-eq (hierin is de uitstoot van alle broeikasgassen meegenomen, maar uitgedrukt in de equivalent van CO2). Om de opwarming tot 1,5 graad Celsius te beperken, moet de uitstoot van broeikasgassen in 2030 echter rond de 27 gigaton CO2-eq uitkomen. Het betekent heel concreet dat landen twee tot drie keer meer moeten doen dan wat ze tot op heden beloofd hebben. De huidige beloftes lossen de uitdaging die klimaatverandering oplevert niet op (…) in het gunstigste geval stellen ze het probleem alleen een paar jaar uit.
De uitstoot van broeikasgassen in Nederland is in 2018 met 2 procent gedaald. Door minder steenkool en de afname in het aantal melkkoeien (die het sterke broeikasgas methaan uitstoten); een gevolg van de invoering van het fosfaatrechtenstelsel voor boeren. Ook de CO2-uitstoot van de industrie is het afgelopen jaar gedaald.
De daling van de uitstoot is sterker dan het jaar ervoor: in 2017 daalde de uitstoot van broeikasgassen slechts met 1 procent. Toch is Nederland nog altijd mijlenver verwijderd van de doelstelling van het kabinet: in 2020 moet de broeikasgasuitstoot 25 procent lager zijn dan in 1990. Volgens de nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stond de teller eind vorig jaar echter pas op 14,5 procent. Het lijkt dus onrealistisch dat het doel van het kabinet nog gehaald wordt.n reductie die overigens al zes jaar geleden werd gerealiseerd, sindsdien is geen vooruitgang meer geboekt. Nederland voldoet daarmee bij lange na niet aan het Urgenda-vonnis dat werd uitgesproken in 2015. De rechter vonniste immers dat Nederland 25% zou moeten reduceren in 2020. Met die deadline in zicht zijn we net op de helft. Ter vergelijking, de uitstoot van deze tien bedrijven is even groot als drie keer de uitstoot van alle Nederlandse huishoudens samen.
Toch gebeurt er wel iets meer dan op basis van die kille cijfers te zien is. De sectoren die veel uitstoot veroorzaken, zoals transport en de industrie, zijn afgelopen jaren flink gegroeid. De uitstoot is echter niet mee gestegen met die groei, iets wat in het verleden standaard het geval was.
In de afgelopen twee jaar waarin de uitstoot met 3 procent daalde, groeide de Nederlandse economie volgens het CBS met 8 procent. Dat hangt samen met het sluiten van oude kolencentrales, een toename van het verbruik van hernieuwbare energie, voortdurende energiebesparingen en een groeiend aandeel van de dienstensector.
Vergeleken met andere landen in de EU, is de Nederlandse uitstoot nog altijd behoorlijk hoog. Per inwoner stoten we 11,3 ton CO2-equivalenten uit (in de onderstaande grafiek gaat men uit van 9,9) ; 34 procent boven het gemiddelde van de Europese Unie.
Nederland heeft een hele opgave om klimaatneutraal te worden omdat
1. Nederland grootste vleesexporteur EU
Ons land exporteert niet alleen meer vlees dan landen als Spanje en Duitsland. Ook houden we de meeste dieren per vierkante kilometer ter wereld. Onze vleesproductie zorgt niet alleen voor veel dierenleed, het heeft ook een enorme impact op ons klimaat. Met name rundvlees. De wereldwijde veehouderij is verantwoordelijk voor 14,5 procent van alle uitstoot van broeikasgassen. Nederland heeft hier een aanzienlijk aandeel in.
2. Nederland heeft het grootste private oliebedrijf van de wereld
Shell is het grootste oliebedrijf van de EU en stoot 9 keer meer CO2 uit dan heel Nederland bij elkaar. Alleen de staatsoliebedrijven van China en Saudi Arabië zijn groter qua omzet. In het klimaatakkoord van Parijs werd jaren geleden al gezegd dat we zoveel mogelijk olie, kolen en gas in de grond moeten laten zitten, willen we de klimaatdoelen halen. Shell weigert dit advies op te volgen en ziet zelfs nog de kans om te groeien in bijvoorbeeld Nigeria en Brazilië.
3. Nederland is kampioen fossiele energie
Nederland bungelt al jaren onderaan de lijst als het gaat om het gebruik van hernieuwbare energie. Slechts 8,7 % van de energie werd opgewekt door bijvoorbeeld zonne- en windenergie. In 2019 kwam nog 90 % van onze energie uit olie, kolen en gas.
4. Nederland heeft de grootste benzinehaven ter wereld
Dit gaat niet over Rotterdam maar Amsterdam! Gek genoeg rijdt half Amerika op benzine uit Amsterdam. Vanuit onze hoofdstad sturen we jaarlijks zo’n 40 miljoen ton benzine en gasolie de wereldzeeën over. En zo’n 25 miljoen ton wordt aan- en afgevoerd per binnenschip.
5. Nederland grootste im- en exporteur van palmolie in de EU
Om palmolieplantages aan te leggen verdwijnen er wereldwijd grote stukken regenwoud. En juist dat regenwoud hebben we nodig om de opwarming van de aarde af te remmen. Bij het winnen van die palmolie worden op grote schaal mensenrechten geschonden. Ondanks dat is Nederland de grootste im- en exporteur van palmolie binnen de EU.
Hoewel Nederland een klein land is, leveren we dus een enorme bijdrage aan de wereldwijde CO2-uitstoot en het veroorzaken van klimaatverandering. Het goede nieuws is dat we het tij nog kunnen keren als we nú ingrijpen.
Als de veestapel kleiner wordt. Als bedrijven ophouden met het gebruik van palmolie. Als Shell zich neerlegt bij de uitspraak van de rechter in de klimaatzaak. Als het nieuwe kabinet eindelijk komt met een regeerakkoord dat extreem ambitieuze klimaatdoelen bevat.
In 2010, 2016, 2020, 2024
| CO2-emissie in miljoen ton | |||||
| Bedrijf | 2010 | 2016 | 2020 | 2022 | 2024 |
| Vattenfall Power Generation | 8,3 | 9,5 | 3,4 | ||
| Vattenfall Eemshaven | 2,3 | ||||
| E.on kolencentrale Maasvlakte | 5,9 | 6,0 | |||
| Essent Geertruidenberg | 5,8 | 3,5 | |||
| Tata steal Ijmuiden | 5,6 | 6,2 | 5,7 | 5,7 | 4,5 |
| RWE Eemshaven | 5,3 | 2,5 | 2,5 | ||
| RWE Maasbracht | 2,2 | ||||
| Shell Pernis Raffinaderij | 4,5 | 4,3 | 4,1 | 4,1 | |
| Shell chemie | 2,6 | ||||
| Nuon Amsterdam | 3,7 | 3,9 | |||
| Nuon Power Velsen | 3,6 | ||||
| Engie kolencentrale Rotterdam | 3,5 | 3,6 | |||
| Chemelot | 3,0 | 4,6 | |||
| Electrabel Nijmegen | 2,4 | ||||
| BP Rotterdam | 2,2 | 2,0 | 2,0 | ||
| Esso | 2,3 | 2,6 | 2,6 | ||
| Dow Terneuzen | 2,3 | 4,1 | |||
| Yara | 3,8 | 3,2 | |||
| Uniper Benelux | 4,0 | 3,4 | |||
| RWE generation | 3,6 | 2,5 | |||
| Enecogen | 1,9 | 1,9 | |||
| Sloe centrale | 1,7 |
De top 10 van bedrijven die het meeste uitstoten in Nederland in 2018 is anders dan boven staat aangegeven:
1. RWE Eemshaven centrale
2. Uniper centrale Maasvlakte
3. Tata Steel IJmuiden
4. Chemelot
5. Nuon Power Velsen
6. Shell Nederland Raffinaderij
7. Yara Sluiskil
8. RWE Amercentrale
9. ENGIE Centrale Rotterdam
10. Nuon centrale Hemweg
Tata Steel – 5,7 miljoen ton
Shell – 4,1 miljoen ton
Vattenfall – 3,42 miljoen ton
Uniper – 3,39 miljoen ton
Esso – 2,6 miljoen ton
RWE Eemshaven – 2,5 miljoen ton
Vattenfall Eemshaven – 2,25 miljoen ton
RWE Maasbracht – 2,15 miljoen ton
BP – 2 miljoen ton
Enecogen – 1,9 miljoen ton
Yara
is verantwoordelijk voor 5 procent van het Nederlandse aardgasverbruik, staat tweede op de lijst van ammoniakuitstoters en in de top-10 van CO2-uitstoters. Ze maakten in 2022 megawinst van vele miljarden.
Het Deense energiebedrijf Ørsted en de Noorweegse kunstmestfabrikant Yara bundelen hun krachten voor de ontwikkeling van een electrolyserfabriek op windenergie met een capaciteit van 100 megawatt. De provincie Zeeland is gekozen als uitvalsbasis voor deze fabriek, pal naast Yara’s andere fabriek in Sluiskil. Hiermee willen ze fossiele waterstofproductie vervangen voor hernieuwbare waterstof om ammoniak mee te produceren. Het project kan in potentie 100.000 ton CO2 per jaar vermijden. Naar verwachting is de fabriek in 2024 of 2025 operationeel.
De totale uitstoot van Yara is 3,8 miljoen ton. Zie boven. Daarvan gaan ze dus 0,1 miljoen ton vanaf halen.
Tijdens het proces worden stikstofgas (N2) en waterstofgas (H2) gecombineerd tot ammoniak (NH3). Dat gebeurt met behulp van een katalysator, een middel, in dit geval deeltjes metaal, dat de reactiesnelheid aanzienlijk versnelt.
Tijdens het proces wordt echter behoorlijk wat energie verbruikt. Dat komt omdat een hoge temperatuur en druk nodig zijn om de chemische reactie tot stand te brengen. Ook de productie van waterstofgas gebeurt meestal nog met fossiele brandstoffen.
Zogenaamde nitride-katalysatoren, die zeer kleine stukjes metalen bevatten, zoals nikkel en kobalt, geladen op een drager van lanthaan-nitride vormen een nieuwe oplossing. De metalen reageren met de waterstof, terwijl de drager reageert met de stikstof.
Helaas worden hun prestaties aanzienlijk worden aangetast wanneer er vocht aanwezig is.
Het team van onderzoekers heeft een nitride-katalysator ontwikkeld die chemisch stabiel blijft. Dat deden zij door aluminiumatomen te verweven met de lanthaan-nitridestructuur. Op die manier worden chemische verbindingen gevormd die niet beïnvloed kunnen worden door vocht.
(2022)
De uitstoot in 2020 staat hier onder. Inton CO2
De enorme Belchatow-centrale in Polen is volgens het onderzoek de meest schadelijke voor het klimaat ter wereld. Die daait op bruimkool en tussen 2030 en 2036 wilmen hem gesloten hebben. De rest van de top tien wordt aangevuld door centrales in India, Oost-Azië en Europa.
Huishoudens
In huishoudens zorgt
- nieuwe kleding -> 2 ton CO2 uitstoot
- de auto -> 2,5 ton CO2
- voeding -> 6 ton CO2
Per jaar produceert een gemiddeld huishouden 20.550 kg CO2
Hoeveel CO2 produceert ons voedsel in kg
25 % van de broeikasgassen komt door de voedselproductie. We produceren per persoon in Nederland 7,5 ton CO2 per jaar.
1 kg rundvlees produceert de meeste broeikasgassen. Ongeveer 100 maal zoveel als groenten en fruit.
Hoeveel CO2-equivalent stoot je uit bij het eten van 1 kg product?
Kg CO2 per kg product. Gehele productiecyclus inclusief effecten als ontbossing voor landgebruik voor diervoer
| Biefstuk | 57,9 |
| Rudergehakt | 30,7 |
| Boter | 16,3 |
| Varkensvlees | 14,3 |
| Kip | 13,4 |
| Kaas 48+ | 12,9 |
| Zalmfilet (gekweekt) | 8,0 |
| Kabeljauwfilet | 7,5 |
| Tofu | 5,8 |
| Eieren | 5,1 |
| Veg burger | 4,1 |
| Haring | 3,0 |
| Makreel | 2,9 |
| Vole melk | 2,0 |
| Witte rijst | 2,0 |
| Bruine bonen (glas/blik) | 1,9 |
| Halfvolle melk | 1,9 |
| Magere melk | 1,8 |
| Zilvervliesrijst | 1,7 |
| Bloemkool | 1,4 |
| Wit brood | 1,3 |
| Sinaasappel | 1,1 |
| Volkorenbrood | 1,1 |
| Banaan | 0,9 |
| Wortelen | 0,8 |
| Appel met schil | 0,4 |
Nederland vergeleken met andere landen.
De cijfers voor 2019 staan hier.
Landen als Frankrijk, Oostenrijk en Zweden scoren laag. Zij gebruiken relatief weinig fossiele brandstoffen voor hun elektriciteitsproductie. In Frankrijk staan veel kerncentrales, Oostenrijk heeft meerdere waterkrachtcentrales en Zweden maakt veel gebruik van zowel kernenergie als waterkracht. Dat Scandinavische land heeft de laagste emissie-intensiteit van Europa: de helft van het EU-gemiddelde.
Zeventien EU-landen, vooral in Oost-Europa, scoren nog slechter dan Nederland. Zij hebben relatief grote industriële sectoren. Bulgarije stoot het meest uit, met een emissie-intensiteit die vier keer hoger is dan het Europese gemiddelde.
De uitstoot wordt berekend in CO2-equivalenten, omdat CO2 niet het enige broeikasgas is dat zorgt voor de opwarming van de aarde. Zo heeft de uitstoot van een kilo methaan hetzelfde effect als 25 kilo (en dus equivalenten) CO2. Een kilo lachgas (N2O, distikstofoxide) staat gelijk aan 298 CO2-equivalenten. Fluorhoudende gassen kunnen een zeer groot broeikaseffect hebben. Zo staat 1 kilo zwavelhexafluoride gelijk aan maar liefst 22,8 duizend CO2-equivalenten. In 2018 werd 189,5 miljoen CO2-equivalenten uitgestoten.
Hoe goed doen we het in Europa om de emissies te reduceren ?
In China is ondanks een economische groei van gemiddeld 10% per jaar in de afgelopen 25 jaar, waardoor de consumptie vertienvoudigd is, intussen toch 37 % van de elektriciteit duurzaam opgewekt en zit men voor het totale energie gebruik al op 15 % duurzaam.
De VS bereikten ondanks Trump in 2017 al 17% van hun elektriciteitsproductie en 11 % van hun totale energie gebruik met duurzame middelen. India, met een percentage economische groei tussen 5 en 8 % per jaar in de afgelopen 25 jaar heeft 20% van de elektriciteit uit zon en wind en 13 % uit waterkracht. Voor de 28 EU lidstaten spreekt de onderstaande figuur voor zich. Nederland staat op de 27e plaats.
Zo'n 64 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen is CO2 die afkomstig is van verbranding van fossiele brandstoffen. 11 procent is het gevolg van bossen en andere gronden die sneuvelen ten koste van met name de landbouw, waardoor de natuur minder CO2 kan ópnemen. Methaan zorgt voor 16 procent van de totale uitstoot, lachgas is de derde boosdoener met 6 procent.
Welke landen dragen het meest bij aan de CO2 toename
In 1751 bevatte de atmosfeer ongeveer 2220 miljard ton CO2 en was de natuurlijke opname in evenwicht met de natuurlijke uitstoot. Per 2016 was de geaccumuleerde door de mens uitgestoten hoeveelheid opgelopen tot 1533 miljard ton CO2. Daarvan is circa 60 % of 925 miljard ton CO2 in de atmosfeer gebleven, zodat er in 2016 ongeveer 3145 miljard ton CO2 in de atmosfeer zat. Dat is dus 1,4 keer zo veel als in 1751 en daarom geen verwaarloosbare hoeveelheid.
Internationaal onderzoek uit 2017 wijst uit dat honderd (staats-)bedrijven verantwoordelijk zijn voor 71 procent van de CO2-uitstoot sinds 1988, met als koplopers het Chinese staatssteenkolenbedrijf, Saudi Arabian Oil Company en het Russische Gazprom. Shell staat op plaats negen.
De Chinese steenkolenbedrijven zijn sinds 1988 verantwoordelijk voor bijna 15 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. In 2017 nam het land ruim de helft (!) van de wereldwijde kolenconsumptie voor zijn rekening.
De totale uitstoot van broeikasgassen van China is ruim 64 keer zo hoog als de Nederlandse.
Je zou kunnen denken dat al die Nederlandse inspanningen, die vele miljarden kosten, daarom weinig zin hebben. Feitelijk zijn we ook een klein landje, met een relatief beperkte bijdrage. Maar het beeld dat wij veel aan klimaat doen en de rest van de wereld niet is onjuist.
China wegzetten als een land dat enkel vervuilt, is ook niet helemaal terecht. De Chinezen stoten per hoofd van de bevolking nog altijd minder broeikasgassen uit dan wij. Het aandeel van groene energie is in het communistische land twee keer zo groot als hier.
Sinds 2014 lijkt zelfs de schier onstilbare honger naar kolen in de volksrepubliek gestild. De Chinese overheid probeert kolen in elektriciteitscentrales te vervangen door het minder vervuilende aardgas.
Er is bovendien geen land dat meer windmolens en zonnepanelen heeft. Ruim een derde van de windenergie ter wereld wordt geproduceerd in China. 60 procent van de fabricage van zonnepanelen is in Chinese handen.
Om de CO2 emissie omlaag te krijgen past men toe
- meer duurzame energie
- Internationale emissiehandel
- clean development mechanism (CDM)
- joined implementation
Het emissiehandelssysteem (in het Engels: Emission Trade System of ETS) is het belangrijkste beleidsinstrument van de Europese Unie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Een bedrijf dat CO2 uitstoot, moet betalen voor een zogenoemd ETS-certificaat om dat te mogen doen. De certificaten zijn verhandelbaar en het aantal wordt steeds minder. Daardoor worden ze steeds duurder en kost het bedrijven dus steeds meer om te vervuilen. Het is aan de bedrijven zelf of ze die extra kosten doorberekenen naar de consument.
De lidstaten verdelen de emissierechten over energiecentrales, olieraffinaderijen, cokesovens, chemische industrie olie- en gaswinning. Bedrijven krijgen emissierechten op basis van vergunningen. Heb je rechten dan kun je die verkopen. De rechten worden langzamerhand teruggedraaid zodat bespaard wordt. Om een emissievergunning te krijgen moet er een monitoringsplan liggen om de CO2 productie te kunnen berekenen. Ter controle is de Nederlandse Emissie Autoriteit ingesteld. Maar het systeem werkt niet omdat de prijzen als maar dalen. Hierdoor komen de gascentrales stil te liggen en staan de kolencentrales te loeien. Want men koopt gewoon de CO2 productie af tegen lage kosten.
ETS bedrijven moeten meedoen met de aan- en verkoop van emissierechten.
In 2024 worden 90 miljoen CO2-vergunningen uit de handel gehaald en nog eens 27 miljoen in 2026. Vanaf 2027 moet iedereen zijn uitstoot verminderen of zal hij veel moeten betalen.
Vanaf 2024 wordt de scheepvaart aan het systeem toegevoegd.
EU-koolstofvergunningen werden dinsdag verhandeld tegen ongeveer 94 euro per ton, na bijna een verviervoudiging in waarde sinds het begin van 2020. In februari steeg de prijs voor het eerst boven de 100 euro per ton.
Om de uitstoot van een huishouden te compenseren heb je gemiddeld 103 bomen nodig.
14 bomen compenseren daarin het autorijden.
Per jaar produceert een gemiddeld huishouden 20.550 kg CO2
Eén boom absorbeert 20 kg CO2 per jaar.
Nederland telt 7,8 miljoen huishoudens => 809 miljoen bomen nodig.
Op 1 ha passen 250 bomen
Dus je hebt 3 miljoen ha nodig en dat is 75 % van het oppervlak van Nederland.
CO2 omzetten in methanol m.b.t. zonlicht
De Texaanse onderzoekers maakten daarvoor nanodraadjes van koperoxide (CuO), en gaven die een coating van een andere soort koperoxide, Cu2O. Deze draadjes vormen een zogenaamde halfgeleider: een materiaal dat het midden houdt tussen een geleider en een isolator. In combinatie met zonlicht kan deze halfgeleider CO2 omzetten in methanol.
Dit is niet de eerste methode voor het omzetten van CO2 in methanol, maar bestaande methoden zijn duurder en werken alleen bij hoge druk en temperatuur. Dat kost veel energie. Daarbij zijn er bij de meeste bestaande methoden giftige of zeldzame elementen zoals cadmium en tellurium nodig.
CO2 omzetten in methanol is niet alleen aantrekkelijk voor het verlagen van de CO2-uitstoot, maar ook omdat methanol veel toepassingen kent. Het kan worden gebruikt als brandstof maar ook als grondstof voor de chemische industrie.
In Nederland komt het grootste deel van de CO2-uitstoot voor rekening van de grotere bedrijven. Maar ook binnen die groep zijn de verschillen erg groot. Ruim 50 procent van die uitstoot wordt veroorzaakt door maar tien bedrijven: energiecentrales, Tata Steel, Chemelot, Yara en de raffinaderij van Shell.
Nederland presteert zelfs nog slechter dan de landen van de G20 als het gaat om het terugdringen van de CO2-intensiteit. In 2010 nam onze CO2-intensiteit - de verhouding tussen de CO2-uitstoot en het Bruto Nationaal Product - zelfs met 2,4 procent toe. Wereldwijd lag dat percentage op 0,6 procent. Nederland eindigt op een teleurstellende 18e plaats. “Tot 2050 moet de Nederlandse CO2-intensiteit met minstens 5,2 procent per jaar afnemen. Een onrealistisch scenario bij de huidige investeringen in de verduurzaming van onze economie”, aldus Jeroen Kruijd van Price Waterhouse en Cooper.
"Zelfs bij een verdubbeling van onze huidige inspanningen om de uitstoot te verminderen, zal die uitstoot groot genoeg blijven om te leiden tot een opwarming met 6 graden tegen het einde van de eeuw", schrijft PwC. "Bedrijven vragen al langer om duidelijkheid omtrent de politieke ambitie op het vlak van het klimaat. Nu is een ding duidelijk: bedrijven, overheden en gemeenschappen over de hele wereld moeten zich schrap zetten voor een warmere wereld – niet maar 2 graden Celsius, maar 4 of zelfs 6 graden."
In de tweede helft van 2012 heeft Nederland 15 % meer kolen verstookt.
Pas als de inspanningen verzesvoudigd worden, is er een kans van 50 procent dat de drempel van 2 graden Celsius nog gehaald wordt.
In 2050 moet de CO2 productie met 80 % terug. Wat zijn Shell e.d. dan nog waard. Nu hebben ze hoge beursnoteringen.
Veel pensioenfondsen investeren er in. Maar misschien wordt dat één grote bubble.
Vliegverkeer brengt jaarlijks 700 miljoen ton CO2 in de lucht. In hogere luchtlagen is het effect 2 maal zo erg. Als je een oppervlakte als Nederland in bos zet compenseer je dat.
Dat zou je dan ieder jaar moeten doen.
De uitstoot in 2020 was 25,4% lager dan in 1990.
Na 2000 bleef het energieverbruik redelijk constant.
