Droogte

Hoe meer broeikasgassen in de lucht vrijkomen, hoe warmer de aarde wordt. En hoe meer de aarde opwarmt, hoe meer vocht verdampt uit oceanen, rivieren en land. Door de warmere temperaturen sterven veel planten af, waardoor nog minder water wordt verdampt. Het resultaat is een neerwaartse spiraal die leidt tot (extreme) droogte.

En als het dan eindelijk een keer regent in de droge gebieden, heeft dat destraseuze gevolgen. Door de verdamping van het grondwater, zijn de drogere gronden minder in staat om het water op te nemen, waardoor de kans op overstromingen toeneemt. Een heuse verlies-verlies situatie.

De opwarming van de aarde betekent dat er op sommige plaatsen meer regen gaat vallen (vanwege meer verdamping) en op andere plaatsen juist minder.
Wat zegt het onderstaande plaatje over ons, het Middellands zeegebied, zuidelijk Afrika, de Sahara en de V.S. ?

 regen

In het bovenstaande plaatje is dus te zien dat men minder regen verwacht in het Middenlands zeegebied en juist meer bij ons maar ook in de Sahara. Zuid Afrika krijgt het ook moeilijk alsmede delen van Noord Amerika.  

Zuid-Europa ondervindt vooral gevolgen van hitte en droogte. De landbouw zal daar in de loop van de eeuw te maken krijgen met 'substantiële verliezen'. Bij een opwarming van 2 graden krijgt meer dan een derde van de Zuid-Europese bevolking te maken met waterschaarste. Door hitte stijgt ook het risico op bosbranden en raken ecosystemen verstoord. 

Als de temperatuur 4 graden stijgt zullen India, China en Afrika uitdrogen met honderden miljoenen vluchtelingen als gevolg.

2023: Naast deze uitzonderlijke hitte in het voorjaar in Spanje kampt het land met een droogte die al 32 maanden aanhoudt. Volgens de VN wordt 74 procent van het Spaanse grondgebied bedreigd door langdurige woestijnvorming.

droogte2

Wat zijn de gevolgen van extreme droogte?

Ecologisch: verlies biodiversiteit, langdurigere natuurbranden en verwoestijning
Economisch: lagere landbouwproductie, hogere voedselprijzen en minder toerisme, minder opbrengst waterkrachtcentrales
                   minder koelwater voor kerncentrales.
Sociaal: gezondheid en veiligheid van mensen komen onder druk te staan en gedwongen migratie.

Ecologisch

Door de hitte daalt de waterstand in de bodem, waardoor planten afsterven en wilde dieren niet genoeg te eten hebben. Het vogelbekdier, dat in ondiepe meertjes en beekjes leeft, is het meest recente dier dat op de rand van uitsterven staat door extreme droogte.
Verder verergert droogte de kans op en intensiteit van natuurbranden. Door de stijgende temperaturen, kortere winters en langere zomers ontstaan niet alleen meer bosbranden, maar houden ze ook langer aan. Zo neemt het totale brandoppervlak per bosbrand met een snelheid van 355 km2 per jaar toe in de Verenigde Staten.
Ten slotte kunnen bodems zo erg verdorren, dat er niets meer wil groeien. In de afgelopen 70 jaar is er ruim 1,2 biljoen hectare aan land wereldwijd verdord.
De rijstopbrengst kan deze eeuw door klimaatverandering ruim 40 procent afnemen.

Economisch

Meer dan 2.5 miljard mensen vertrouwen op landbouw als belangrijkste bron van inkomsten, voornamelijk in ontwikkelingslanden. Watertekorten en ernstige droogte vormen grote economische problemen voor het voortbestaan van de boeren. Voedselprijzen wereldwijd zullen onder hoge druk komen te staan.
Boeren zullen meer geld moeten uitgeven om hun gewassen te irrigeren en hun dieren te voeden. Tegelijkertijd verliezen de landarbeiders geld vanwege lage gewasopbrengsten door de droogte. Veel agrariërs zullen niet kunnen voortbestaan door de stijgende kosten en dalende inkomsten.
De toeristensector zal ook hard worden geraakt, zoals de watercrisis in Kaapstad in 2018 demonstreerde. Veel toeristen annuleerden hun boeking of bleven weg uit de Zuid-Afrikaanse hoofdstad, die normaliter zo’n 10 miljoen bezoekers trekt.
Minder opbrengst waterkrachtcentrales en minder koelwater voor kerncentrales.

2022. 

Doordat in grote delen van China nauwelijks regen valt, daalt het waterpeil in de rivieren razendsnel. En rivierwater is belangrijk voor de Chinese energievoorziening. Waterkrachtcentrales, zoals de bekende Drieklovendam in West-China, leveren zo'n 38 procent van de energie in het land, volgens een recent overheidsrapport. Fabrieken zoals die van Foxconn in de provincie Sichuan, waar onder meer de Apple iPad gemaakt wordt, zijn daarmee afhankelijk van een hoge waterstand.

En dus besloot de overheid in Sichuan tot vergaande rantsoenering van energie. Veel fabrieken zijn gesloten en kantoren moeten het zonder airco stellen. Omdat de provincie cruciaal is in de productieketen van veel elektronica, zullen volgens experts leveringstijden van veel producten oplopen.Voor die fabrieken is dit de zoveelste hapering in de productie dit jaar. Eerder kwamen duizenden productielijnen al stil te liggen vanwege strikte coronalockdowns in het land. En nog altijd is het vanwege de maatregelen zeer moeilijk om aan grondstoffen te komen. De hele toeleveringsketen heeft er last van. En omdat veel producten in Europese winkels, zoals elektronica en witgoed, uit China komen, betekent dat lange levertijden. De huidige droogte versterkt dat probleem


Sociaal

Droogte beïnvloedt ook de gezondheid en veiligheid van mensen. Vooral in arme regio’s zullen mensen te maken krijgen met honger door de lage voedselproductie. Ondervoeding leidt tot kwetsbaarheid, ziekten en zelfs tot sterfgevallen.
Daarnaast zijn schoon(drink-)water en sanitaire voorzieningen cruciaal voor de samenleving om ziekten te voorkomen en te beheersen. Afgelegen plekken waar dit niet beschikbaar is lopen het meeste gevaar.
Mensen zullen ook migreren naar andere plaatsen, op zoek naar betere levensomstandigheden. Vooral jongeren en de werkende bevolking zullen noodgedwongen wegtrekken.

In 2010 had men in Tsjaad aanhoudende droogte waardoor 1/3e van de veestapel overleed.
Het Tsjaadmeer is in 50 jaar met 95 % gekrompen. Er vinden stofstormen plaats. Men wil nu een groene muur gaan bouwen aan de zuidzijde van de Sahara. 15 km diep en 7100 km lang Tientallen bomen per ha. Kost 200 euro per ha ofwel 2,3 miljard euro. Sceptici zeggen dat maar weinig bomen het zouden overleven.
 Droogte
Door de droogte en de irrigatoe drogen meren uit. Hier onder foto's van het Aralmeer. Vooral binnenmeren (als de Kaspische zee en het Aralmeer) hebben daar last van. Het Tanganyikameer lijkt nog goed gevuld.
Aralmeer
Sommige meren lopen juist vol door het smelten van de gletsjers. Dat gebeurt in de Himalaya. 
 
Droogte in Nederland
 
Het Middellandse zeegebied begint zo warm te worden dat de opstijgende lucht daar een soort hittelaag vormt zoals nu ook boven de Sahara hangt. Een lagedrukgebied door de hitte geeft in Nederland meer oostenwind en dat leidt tot meer droogte.

In 2018 kende Nederland een heel droog jaar maar 1976, 1959, 1921 en 1911 waren droger. 2019 was nog droger en in 2020 is de start dramatisch. 77 mm regen in het voorjaar terwijl 172 mm normaal is. 0,6 graden warmer dan normaal en niet 517 uur zon maar 790 uur.

In 2018 verdubbelde het waterverbruik door de beregening in de landbouw naar 350 miljard liter. We produceren met name voor diervoer en die dieren worden voor 70-75 % ge-exporteerd naar het buitenland. Misschien moeten we daar eens conclusies uit trekken.

Hier onder de Peelrijt een kanaal waar normaal veel water in staat.

peelrijt2

De grondwaterstanden zijn in de loop der jaren structureel aan het dalen. Dat begon met de ontginningen, bebossingen, beekverbeteringen en ging door met de ruilverkaveling, verstedelijking, waterwinning en intensivering van de landbouw. Daar komt deze droogte nog bovenop. Het is nu alle hens aan dek.

Structureel (over decennia) daalt de grondwaterstand door
- Klimaatverandering.
- Ontginning / Ontbossing
- Ruilverkaveling
- Verstedelijking
- Waterwinning 

Incidenteel door
- Neerslagtekort
- Verdamping
- Beregening
- Onttrekking

Je krijgt verdroging bij
- veel verdamping, weinig neerslag
- Lage grondwaterstanden en droge bodem
- Lage oppervlaktewaterstanden, droogval van vennen, venen en beken
- Het aanvoerwater wordt relatief slecht
- De waterkwaliteit wordt een probleem door b.v. b lauwalgen en botulisme.

Droogte is een ramp voor de natuur
- Het bodemleven kruipt weg.
- Vennen/beken/poelen vallen droog.
- Hoogveen en heide verdroogt.
- Kwelgebieden verdrogen.
- Biodiversiteit, 400-500 soorten komen in gevaar
- Verdroging => afbraakprocessen => voedingsstoffen komen vrij => Verruiging ! = bramen en brandnetels ipv mooie planten.

Een groot gevaar is dat onze veendijken breken. Deze dijken liggen vooral in laaggelegen polders en dichtbevolkte gebieden, zoals het Groene Hart. Door aanhoudende droogte verschijnen er scheuren in de dijken waardoor ze afzwakken en kunnen breken. Het risico op dijkdoorbraak bij droogte is niet groot, maar áls het gebeurt, staat het water tot in de keuken.
Verder loopt het Nederlandse drinkwater gevaar, volgens deskundigen. Om te voorkomen dat we niet zonder drinkwater komen te zitten in tijden van extreme droogte, zullen we grotere reserves moeten aanleggen.

Wat is de oplossing?

- Verminder de vraag naar water
- Beregeningsverboden oppervlakte water
- Oproep tot besparen water
- Vergroten aanbod water
- Meer water conserveren (vasthouden) *
- Meer water aanvoeren (+) Zet stuwen op maximale hoogte.

Klimaatverandering = meer wateroverlast + droogte + hitte
Niet voorkomen, wel beperken

Wat is nodig?
Actie op de hogere zandgronden
Actie in steden en dorpen
Actie in beekdalen (landschappen)
Actie vermindering restrisico

Wat gaat voor ?

droogte1

Hoe droog was 2019?

De blauwe lijn is normaal - zwart is 2019 en rood was 1976

droogte
Waar verdroogt Nederland het meeste ?
 droogte2
Op http://geoservices.knmi.nl/droogtekaart2018/ is te zien hoe Nederland verdroogt. 

Wat kan je doen aan droogte in Nederland..