Vliegen

Een trans-Atlantische retourvlucht kan de wereldeconomie op lange termijn meer dan 3000 dollar kosten aan klimaatschade. Dat blijkt uit nieuwe berekeningen door vooraanstaande Britse universiteiten, die ook de gevolgen op lange termijn meetellen.(2021)

Een raketlancering is gelijk aan 400 vluchten tussen Amerika en Europa. 

Het klimaateffect van een vliegtuig op 10 km hoogte is 3x zo groot als op de grond. 

Voor de huidige 860 miljoen liter kerosine die de luchtvaart dagelijks verbruikt is meer akkerland nodig dan de wereld heeft als je dat wil doen met biokerosine. 

Eén retour Bali is vier jaar autorijden. Je zou er 1000 bomen voor moeten planten om de uitstoot te compenseren. Het kost 400.000 liter kerosine. 
In een eerste kwartier wordt 20.000 liter verbrand. 

Aantallen

Het aantal internationale reizigers is enorm toegenomen en dat gaat nog wel even door.

In 2025 zal het aantal Chinese passagiers die van de Amerikanen overtreffen.
In 2016 vlogen 3,7 miljard passagiers (6% meer dan in 2015). Men denkt dat dat verdubbelt in 15 jaar.
De capaciteit van de luchthavens begint te klein te worden.

Iedere dag zijn voor het vliegen 5 miljoen vaten olie nodig.
Vliegen is de meest milieubelastende vorm van vervoer.

De wereldwijde luchtvaartindustrie was in 2019 verantwoordelijk voor de CO₂-uitstoot van meer dan 1 miljard ton. Ter vergelijking: 1 ton CO₂-uistoot komt overeen met tweeënhalve vlucht van Amsterdam naar Rome.

Er bestaan 5000 vliegmaatschappijen, 17000 vliegvelden en er zijn 25000 vliegtuigen in gebruik.
Die produceren 781 miljoen kg CO₂ wat 2 % van de totale uitstoot is en 12 % van de uitstoot van de transportsector.

De luchtvaart groeit enorm waardoor de CO₂ uitstoot in 2020 70 % meer zal zijn dan in 2005.
Daarnaast wordt koolmonoxide, stikstofdioxide, koolwaterstof en zwaveloxide uitgestoten en in de hogere luchtlagen is het effect groter dan lager.

In het klimaatakkoord blijft de luchtvaart buiten schot.  

De Nederlandse luchthavens zagen in 2018 bijna 80 miljoen passagiers aankomen en vertrekken en in 2023 71 miljoen.. In 2017 waren dat er nog iets meer dan 76 miljoen. 2008; toen reisden 'nog maar' 50 miljoen passagiers via een Nederlandse luchthaven. 1270 vluchten vanaf Schi[hol per dag in 2023.

Het aantal vliegtuigbewegingen (stijgen en landen) dat is toegestaan rond en op Schiphol steeg met een half procent tot ruim 499.000 bewegingen in 2018. Dit ligt tegen de afgesproken norm van het Aldersakkoord uit 2008 aan, waarin werd vastgelegd dat Schiphol tot 2020 niet meer dan 500.000 vliegtuigbewegingen per jaar mag uitvoeren.

De hoeveelheid overgeslagen luchtvracht op Nederlandse luchthavens kwam in 2018 op ruim 1,8 miljoen ton uit, 0,3 procent minder dan een jaar eerder. Op Schiphol daalde het vrachtvervoer met 2,5 procent tot 1,7 miljoen ton. Op Maastricht Aachen steeg het vrachtvervoer met 44 procent tot 125 duizend ton. Deze stijging wordt onder andere veroorzaakt doordat vliegmaatschappijen minder op Schiphol kunnen vliegen en uitwijken naar andere Europese luchthavens, waaronder Maastricht Aachen.

CO₂-uitstoot

Toerisme zorgt voor 5 % van alle uitstoot van CO₂  en vliegen 2,5 % wereldwijd. In Nederland veroorzaakt de luchtvaart nu ongeveer 7% van de Nederlandse CO2-uitstoot.

Volgens Statista.com wordt op dit moment in de hele wereld jaarlijks 350 miljard liter brandstof (voornamelijk kerosine) verstookt in vliegtuigen en dat geeft 905 miljard kg ofwel 905 miljoen ton CO2. Is dat veel? Valt mee, want de totale emissie van alle bronnen op de wereld bedraagt veel meer, namelijk 36 miljard ton per jaar, dus is het aandeel door de luchtvaart slechts 2,5 %. Toch zullen we er wat aan moeten doen, want als elke sector zo redeneert, hoeft niemand meer iets te doen en dan gaat het niet goed met onze dierbare aarde.

De uitstoot van CO₂ door het vliegverkeer gaat nog stijgen met 135 %

Vliegorganisaties willen na 2020 niet nog meer CO₂ uitstoten maar het aantal passagiers blijft 5 % stijgen per jaar.

Gemiddeld produceer je 9 ton CO₂ per persoon per jaar. Eén vlucht naar Thailand produceert al 1,8 ton. In 2018 stootte Nederlanders met hun vakantie 18,5 megaton CO2 uit ofwel 11,5% van onze uitstoot maar veel er van werd in het buitenland uitgestoten. En dat gaat de komende 30 jaar verdubbelen. 

Per seconde verbruiken vliegtuigen 10 ml kerosine per stoel. - 36 liter per stoel per uur = 1000 km

Fietsen: je rijdt 1 op 500 maar voor die ene liter "olie" is voedsel nodig..soms is dat b.v. melk (en vlees) van koeien die daarvoor voer (uit b.v. Thailand hebben gegeten) dat met de elektrische robot gemolken is getransporteerd, verhit, vervoerd, en gekoeld. Mogelijk kun je dan beter elektrisch rijden.. Bron: De energie survival gids van Jo Hermans. 

Een MD11 vliegtuig, waar KLM maximaal 294 mensen instopt, en maximaal 30 ton vracht daarbij verbruikt bij de start 3 minuten lang 30 X meer dan bij het landen.  Alle eenheden zijn in kilo's, omdat het vliegtuig brandstof per kilo verbruikt. 1 liter is ongeveer 0,8 kilo. Tijdens het opstijgen gebruikt het vliegtuig ongeveer 30.000 kilo per uur. Dit kan je per kilometer niet echt specificeren omdat het vliegtuig accelereert. Dit duurt een minuut of 3, daarna wordt het tijdens de klim minder totdat het vliegtuig op kruishoogte en kruissnelheid nog ongeveer 6500-7500 kilo per uur verbruikt (afhankelijk van gewicht en vlieghoogte). Tijdens de daling gebruikt het vliegtuig ongeveer 1000-1500 kilo per uur. In een typische vlucht van 9 uur legt het vliegtuig een kleine 9000 kilometer af, en gebruikt het iets meer dan 65.000 kilo brandstof. Dit komt dus neer op een verbruik van 7,22 kilo (9 liter) per kilometer, of 0,025 kilo (0,030 liter) per passagier per kilometer. iets beter dan 32 kilometer per liter per persoon dus.

Vliegtuigen stoten naast CO2 als gevolg van de verbranding van kerosine nog andere stoffen uit. Sommige daarvan hebben een koelend effect, anderen zorgen juist voor een sterk opwarmend effect. Netto zorgen die stoffen voor een belangrijk deel van de opwarming van de aarde, blijkt uit het EASA-onderzoek.

De onderzoekers zien vooral dat stikstofoxiden en waterdamp een probleem zijn. Waterdamp veroorzaakt wolken (‘contrails’) die de warmte van de aarde terugkaatsen. Stikstofoxiden reageren met deeltjes in de lucht en produceren ozon, een stof die de opwarming versnelt. Het effect van deze stoffen blijkt groter dan gedacht, en dat heeft grote gevolgen. De EASA zegt dat de luchtvaart de aarde drie keer sneller opwarmt dan men eerst dacht.

Brandstof reductie

Van 1967 tot 2014 is de hoeveelheid brandstof/km/passagier met 70 % gedaald.
Men wil tot 2050 ieder jaar 2 % verbeteren op de besparing maar critici zeggen dat ze dat niet gaan halen.

Paul Peters, lector duurzaam transport en toerisme aan de NHTV in Breda: ‘Ik heb allerlei scenario’s doorgerekend, maar er is geen enkel scenario denkbaar waarin we de opwarming tot twee graden kunnen beperken zonder het vliegverkeer te beteugelen"

Men wil dat doen door
- biobrandstoffen in te zetten
- nog airodynamischer vliegtuigen (blended wing)
- nog zuiniger motoren. Maar beide laatste opties zijn nog ver weg van de werkelijkheid.
- taxien op één motor
- aanvliegen met minder vermogen
- rechtstreekse routes
- vliegen op ideale hoogte (de laatste vier bezuinigen max 5 %).

Kerosine heeft een hele hoge energiedichtheid. Dat hebben biobrandstoffen niet dus moet je meer meenemen hetgeen het gewicht weer doet toenemen.
Dat geldt ook voor accu's. De energiedichtheid in een accu is 60 x minder.

2020 Vliegveld Eindhoven wil voor 2023 5 % biokerosine gaan toeveogen en in 2030 14/20 %.
Men wil vliegen met stillere en schonere vliegtuigen gaan promoten en een klimaatfonds om te compenseren. 



Compenseren

Je kan ook compenseren (dus de CO₂ uitstoot door de vlucht teniet doen met iets anders) bv.
- er duurzame energie voor (laten) kopen PV-parken; windmolens
- er bomen voor te planten
- energiezuinige kookvuurtjes in de derde wereld voor te kopen
- te voorkomen dat er (te veel) kinderen worden geboren (Popoff)

Wat is het beste ?

Uiteraard is stoppen met vliegen de beste optie. In Europa kunnen we alles bereizen per trein, en desnoods per auto. Intercontinentaal zouden we alleen moeten vliegen in het geval van ernstige familieomstandigheden. We kunnen echt niet meer voor ons plezier naar Afrika, Amerika, Azië en China reizen – heel jammer.

Conferenties en zakelijke contacten moeten plaats vinden via videoverbindingen. Compenseren door bomen planten is een doekje voor het bloeden – maar dat stelpt het bloeden niet!. Als enkelen van ons stoppen met vliegen heeft dat in directe zin weinig effect, maar er gaat zeker een voorbeeldwerking van uit (Je ziet dat nu al met vleesgebruik). Op de wat langere duur zal dat resultaat afwerpen.

In Nederland kan je er voor kiezen vliegveld Lelystad niet te openen, of na opening gewoon weer sluit, zoals je nu moet doen met kolencentrales die nog lang niet afgeschreven zijn, dan loopt het vliegverkeer in Nederland vanzelf tegen zijn grenzen op. Natuurlijk leidt dat tot beperking van onze economische groei – precies wat er moet gebeuren.

Maar zolang we spotgoedkoop kunnen vliegen zal er niet veel veranderen.
Onze vlieglust is niet de oorzaak maar die is het gevolg van spotgoedkoop kunnen vliegen.

Belasting

Op vliegtickets zit geen BTW. Er wordt geen accijns geheven op kerosine. Veel luchthavens worden gesubsidieerd.
Daarom is vliegen naar Parijs goedkoper dan de trein.

Men wil in 2021 belasting gaan invoeren. Ten eerste gaat het om een relatief lage belasting. Als gerekend wordt met een opbrengst van 200 miljoen euro gaat het in een van de varianten om een belasting van € 3,80 per passagier binnen Europa en € 22,- bij intercontinentale vluchten

Volgens de milieuorganisaties zal het vlieggedrag weinig veranderen als de belasting niet hoger wordt dan nu voorgesteld. Uit de berekeningen van het ministerie blijkt bijvoorbeeld dat slechts 5% van de reizigers een andere keuze zal maken als het vliegticket gemiddeld €7,50 duurder wordt. Voor het aantal vluchten zal dat dus weinig uitmaken en dus ook niet voor het klimaateffect van vliegen.

Waterstof (2022)

Het Amerikaanse bedrijf Gloyer-Taylor Laboratories (GTL) heeft een ultralichte tank gemaakt voor waterstofvliegtuigen. GTL beweert dat vliegtuigen uitgerust met de tank dankzij de gewichtsreductie tot vier keer verder kunnen vliegen dan reguliere kerosinevliegtuigen van grafietvezels. Het gaat om een cryogene tank wat betekent dat hij zeer koude temperaturen kan weerstaan. Dit is essentieel voor transport met waterstof, aangezien gekoelde waterstof een stuk minder ruimte inneemt dan waterstof op kamertemperatuur.

Schonere brandstof

Sir Richard Branson, de charismatische oprichter van Virgin Groups, zit ook nooit stil. Na vele commercie successen, zoals Virgin Atlantic Airways, Virgin exprestreinen en Virgin limousines, houdt hij zich nu bezig met het broeikaseffect. Met name de milieuvervuiling die zijn eigen bedrijven veroorzaken zit hem dwars.
Branson maakt zich al jaren zorgen om het opwarmen van de aarde. Van de bijdrage die zijn bedrijven aan het broeikaseffect leveren, is hij zich dan ook meer dan bewust. De komende vier jaar investeert hij 1 miljard dollar in brandstofalternatieven zoals ethanolplantages en zonne-energie. Daarnaast ontwikkelt hij zelf een nieuwe ultraschone brandstof die volgens hem een belangrijke doorbraak kan betekenen. Branson: We denken dat deze brandstof binnen een jaar gebruikt kan worden voor autos, trucks en treinen. En we hopen dat commercie vliegtuigen er binnen vijf jaar op vliegen.

Het project heet je raadt het al Virgin Fuel. Uiteraard heeft Branson ook een commercieel belang bij deze nog supergeheime brandstof - de olieprijzen zitten inmiddels boven de 70 US$ per vat. Hoe dan ook: Virgin Fuel is een mooi initiatief om de uitstoot van CO2 en klimaatverandering tegen te gaan.

Vliegtuigen die vertrekken van vliegveld Genève worden vanaf 2018 gevuld met een mix van traditionele kerosine, plantaardige olie en dierlijk vet, die als restproducten uit andere industrieën worden gehaald.

Groene kerosine

In 2027 gaat een fabriek van Shell jaarlijks 50.000 ton duurzame kerosine te produceren van afgevangen CO2 en duurzame elektriciteit.

SAF (Sustainable aviation fuel) (2023)

SAF uit gewassen concurreert met de voedselproductie. Vandaar dat men experimenteert met SAF uit afval, waterstof en ook met algen. Het bedrijf Viridos kweekt microalgen in zee die worden omgezet in een olierijke biomassa. De productiviteit van de microalgen twintig keer zo groot is dan ieder bestaand landbouwgewas

Nieuw vliegtuig op 70 % minder brandstof (2021)

Een startup uit de Amerikaanse staat Arkansas ontwierp een vliegtuig dat 70 procent minder brandstof nodig heeft en daardoor 80 procent minder CO2 uitstoot. Het is een totaal nieuw ontwerp ten opzichte van de ons bekende commerciële vliegtuigen. Het vliegtuig heeft niet twee, maar zes vleugels en de romp bestaat uit één stuk, in plaats van aan elkaar gelaste delen én is gemaakt van composiet. Ook de motoren zijn zuiniger. Het testen van alle nieuwe technologie van de SE200 gaat jaren kosten, en zelfs dan is het de vraag of alle onderdelen als veilig genoeg worden geacht. Dus het duurt nog wel even.

Vliegen op SAF

SAF = sustainable aviation fuel ofwel je gaat vliegen op frituurvet dat geschikt is gemaakt voor vliegtuigen. Microsoft doet mee en ook KLM. Het gaat hoogstens om 2 % van wat nodig is. 

Laat gebruikte olie eeerst langs de ene katalysator die zit in grote poriën stromen en dan langs de andere die in kleine zit en je krijgt bruikbare biodiesel. Zie hier


Eerste elektrische luchttaxi. Moet in 2018 gereed zijn.

De onderstaande luchttaxi op litium ion batterijen is in 2021 in ontwikkeling.

Vliegen op waterstof

Onderdeel van de plannen om de luchtvaart te verduurzamen is de ontwikkeling van waterstof als energiedrager. Eind 2019 moet die ontwikkeling in gang gezet zijn. Het potentieel van waterstof voor de luchtvaart is nog niet gerealiseerd. Duitsland wil daar de hoofdrol in gaan spelen en start er in 2019 grote onderzoeksprogramma's naar.

In 2023 wil ZeroAvia zijn eerste waterstofvliegtuig verkopen. Het waterstofvliegtuig heeft 19 zitplaatsen en een bereik van 804 kilometer, een afstand van Amsterdam naar Milaan. In 2030 wil het bedrijf een waterstofvliegtuig op de markt brengen met meer dan 100 stoelen en met een bereik van zo’n 1500 kilometer.

Anderen zeggen dat als je een vliegtuig op waterstof wil laten vliegen er twee vliegtuigen met waterstof achteraan moeten.

Elektrisch vliegen

Start-up Elysian (TU Delft en Fokker) gaan in 2024 een elektrisch vliegtuig bouwen dat 800 kilometer kan vliegen en plek heeft voor negentig passagiers. Dat werd niet voor mogelijk geacht maar de batterijen hebben een grotere energiedichtheid (360 Wattuur/kg ipv 260) en je kan batterijen inbouwen in de vleugels.

De Delftse start-up Venturi Aviaton bouwt aan een elektrisch vliegtuig voor 44 passagiers. Dankzij een verwisselbare batterij moet het bereik van 550 kilometer in de toekomst toenemen.(2022)

EasyJet heeft vertrouwen in een toekomst van elektrische vliegtuigen. De luchtvaartmaatschappij heeft de handen ineen geslagen met de Amerikaanse start-up Wright Electric, voor de ontwikkeling van elektrische vliegtuigen. EasyJet verwacht rond 2027 vluchten van minder dan twee uur volledig elektrisch te kunnen afleggen.

Op een Duitse luchtvaartshow stond een model voor een elektrisch vliegtuig dat plaats biedt aan 189 passagiers en 1666 kilometer kan vliegen. Vanaf het jaar 2035 kan er worden ingestapt.

Studenten van TUe haalden de motor uit een Cessna en de brandstoftanks in de vleugels en plaatsten er batterijen en een elektromotor voor terug. Dat kan maar hij vliegt maar 30% van normaal. Dat is OK voor piloten die moeten leren vliegen. Met waterstof kan het verbeterd worden. Het onderhoud is wel veel minder.

Amsterdam Londen elektrisch

Het Nederlandse bedrijf Maeve Aerospace onthult haar eerste elektrische passagiersvliegtuig. Het toestel moet over een paar jaar 460 kilometer afleggen op een volle batterij – een afstand van Amsterdam naar Londen. Het vliegtuig kan 25 jaar meegaan, waarbij de batterij steeds kan worden vervangen voor een die meer energie kan opslaan.(2023)

Meer over hoe vliegtuigen minder brandstof gaan gebruiken zie hier.

In 2020 werd het eerste elektrisch vliegtuig in Nederland geregistreerd de pipistrel. Het kan een piloot en een bijrijder vervoeren en blijft maximaal 50 minuten in de lucht.

In 2021 de eerste volledig elektrische vliegschool in Nederland. Men ziet toekomst in kleine vluchten b.v. naar Berlijn of Parijs. De batterijen zullen beter worden. Je hebt veel minder onderhoud. Waar je nog meer tegenaan loopt zie hier

Rolls Roys eerste e-vliegtuig (2021)

Het vliegtuig wordt voortgestuwd door een elektrische aandrijflijn van 400 kilowattuur. Volgens Rolls-Royce is dit ‘het meest krachtige batterijpakket voor een vliegtuig ooit’.

Wright ontwierp in (2021) speciale elektrische machinerie die lichter is dan de versies die we in andere machines zien. Doordat de elektromotor de helft weegt van vergelijkbare modellen, past er meer power in een vliegtuig. Zo ontstaat er genoeg stuwkracht om zonder verbrandingsmotor de lucht in te gaan en een uur te vliegen met 100 personen. 

Hypersonisch vliegen

Een van de uitdagingen betreft het beperken van het geluid van het voortstuwingssysteem. NLR gaat onderzoek doen naar het geluid van de zogenaamde “air turborocket” -motoren, die geïntegreerd zijn in de romp en in één gezamenlijke “nozzle” uitblazen. Deze motoren zullen tijdens de subsonische start- en landingsfase worden gebruikt . Op grote hoogte zullen deze motoren het vliegtuig versnellen tot snelheden vier keer sneller dan het geluid, waarna een “dual mode ram” – of “scramjet”- motor de voorstuwing overneemt.

Anders vliegen  https://www.andersreizen.nu/

Vergroenen van vliegen
Compenseren van de uitstoot
Biofuels 

Minder vliegen
Video conferencing
Reizen per trein

Slimmer en duurzamer vliegen
Directe vluchten
Geen creatieve ticketing

Vragen

Wie reizen er binnen de organisatie en waarom?
Denk aan seminars of conferenties, projectuitvoering, interne internationale meetings enzovoorts.

Waar reizen we naartoe? Afstanden, bestemmingen, frequentie.

Hoe vliegen we? Rechtstreekse vluchten of indirect, met welke reisklasse, welke maatschappijen en welk type vliegtuig? 

Reizen we alleen of met meerdere collega’s? 

En cijfers: denk aan inzicht in aantal vluchten, gevlogen kilometers, CO₂-uitstoot per vlucht, CO2 -uitstoot per passagierskilometer en natuurlijk kosten. 

1. Noodzakelijk of niet? Online alternatief
2. Stimuleer bestemmingen die bereikbaar zijn per trein
3. Trein of bus als standaard voor meerdere EUbestemmingen
4. Vermijd overstappen, kies voor directe vlucht
5. Bereken je carbon footprint
6. Compenseer uitstoot vliegreizen
7. Carpooling