Open menu


Les kritisch consumeren

Hier staat een reader over kritisch consumeren zoals dat op het Koning Willem I College gegeven wordt.  Hier zoals die op SintLucas wordt gegeven.

Je hebt de film van Al Gore, An inconvenient truth gezien?

Leg eens uit waarom de film; An inconvenient truth genoemd wordt?

Wat is jouw VOETAFDRUK op de aarde? (www.wnf.nl en ga naar doe de voetafdruktest)

Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als hij zoveel mogelijk winst maakt door de verkoop van zijn producten. MAAR MAG DE ONDERNEMER WINST MAKEN TEN KOSTE VAN ALLES?

Een oliemaatschappij maakt miljoenen winst, maar verwoest het milieu. Als gevolg van de olieboringen wordt het leefklimaat in de zee geweld aangedaan. Miljoenen vissen sterven. IS HET BEDRIJF NOG WEL VERANTWOORDELIJK BEZIG?

Mensen vinden dit soort vragen steeds belangrijker. We worden kritischer en willen producten kopen die MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD tot stand zijn gekomen.

Duurzame ontwikkeling

Een introductie.

Het begrip Duurzame Ontwikkeling is in 1987 door Brundtland gelanceerd in het rapport Our Common Future van de Verenigde Naties. Daarin wordt de kritieke staat van het mondiaal milieu geschetst en de ontwikkelingsvraagstukken die hiermee samenhangen.Het rapport stelt dat er grenzen aan de groei gesteld moeten worden omdat de biosfeer de effecten van de menselijke activiteiten niet meer kan absorberen als de ontwikkeling niet wordt omgebogen.

Grenzen zijn niet absoluut maar afhankelijk van de huidige stand van de technologie, de sociale organisatie van de aanwezige (ecologische) hulpbronnen en de mogelijkheden. Wat zoveel betekent als; zijn de hulpbronnen voor een ieder gelijk bruikbaar, bereikbaar of te wel is er sprake van een redelijke verdeling van de bronnen en de mogelijkheden hiervan.Vervuiling, de uitputting van hulpbronnen, de voedselvoorziening, de bevolkingstoename en de industrie ontwikkeling baren ons al jaren zorgen, reeds ver voor het hierboven genoemde rapport. De term of inmiddels het begrip duurzame ontwikkeling laat ruimte voor een ontwikkeling die groei mogelijk maakt mits men zich van zijn verantwoording bewust ie en er ook naar handelt. 
 

Een definitie:

Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling of weg die tegemoet komt aan de hedendaagse behoeften zonder het onmogelijk te maken dat ook de toekomstige generaties in hun eigen behoeften kunnen voorzien (WCED 1987).
Men moet altijd hier, nu, daar en straks in ogenschouw nemen. Dit betekent niet alleen kijken naar de korte termijn effecten (in 5 jaar) maar ook naar die op de middellange (15 jaar) of de lange termijn (50 jaar). Omdat de toekomst onvoorspelbaar is zou men het voorzichtigheidsbeginsel moeten hanteren: er worden geen activiteiten uitgevoerd waarvan de (mogelijk negatieve) effecten nog niet compleet bekend zijn.  

Het is dus telkens weer opnieuw de afweging maken tussen moeilijk vergelijkbare grootheden  als economie, ecologie, leefbaarheid, sociale vraagstukken en dan ook nog op mondiaal niveau en met het oog op de toekomst.

Onderwijs is cruciaal voor het realiseren van een duurzame maatschappij. De studenten zijn immers de managers, politici, producenten en consumenten voor de komende decennia. In het onderwijs is een positieve houding t.a.v. duurzame ontwikkeling onontbeerlijk. Studenten moeten helder wegwijs worden gemaakt over het waar en waarom van de verantwoordelijkheden in een duurzame samenleving  (The Decade van Unesco)

Dimensies voor duurzaamheid zijn:
- eliminatie van armoede en onderdrukking
- het behoud en verbetering van de basis der natuurlijke hulpbronnen
- niet alleen je richten op economische groei maar ook op sociale en culturele ontwikkeling
- het in overeenstemming brengen van economie en ecologie. Deze dimensies worden ook wel als de 3 dimensies People, Planet en

Profit benoemd (zie onder PPP)Het moet mogelijk zijn de huidige exponentie groei (van mensen, consumptie, energieverbruik en vervuiling) om te buigen naar een situatie van economische en ecologische stabiliteit die duurzaam is tot in de verre toekomst. Een situatie van een balans op wereldschaal kan en moet ontwikkeld worden,opdat de essentie materiele behoeften van alle mensen op aarde bevredigd kunnen worden en ieder gelijke kansen heeft zijn talenten te ontwikkelen (Meadows, 1972) Om dit tot stand te brengen moet de efficiency waarmee we onze hulpbronnen gebruiken sterk worden verbeterd, maar is bovenal de houding t.a.v. alles wat zich op onze planeet afspeelt essentieel. 

De drie Ps:

People

Sociaal

- Culturen
- Consumptiepatronen
- Welvaart, welvaartsverdeling, armoede
- Minderheden, emancipatie
- Bevolkingsgroei, verstedelijking, vluchtelingen

Politiek / juridisch

- Internationale verdragen (Agenda 21, Kyoto, enz.)
- Wet- en regelgeving
- Democratie, mensenrechten
- Oorlog en vrede
- Noord-zuid

Planet

Milieu

- Emissies, afval, verontreiniging
- Toxiciteit, veiligheid, gezondheid
- Biodiversiteit, ecologie
- Landschap, geluid
- Ecologische voetafdruk

Technologisch

- Grondstoffen en energie
- Kringlopen, hergebruik, recycling
- Productontwikkeling
- Systeeminnovatie
- Eco-efficiency

Profit

Economisch

- Duurzaam ondernemen
- Productiepatronen
- Groen investeren
- Groen BNP
- Kapitalisme

Bedrijfskundig

- Bedrijfsmissie, bedrijfsverantwoordelijkheid, bedrijfsethiek
- Strategie
- Kwaliteitszorg, Milieuzorgsysteem
- Human Resourcement
- Marketing

 

Het is duidelijk dat niet alle begrippen in de bovenstaande tabel eenduidig zijn en dat ze op verschillende plaatsen ingevoegd kunnen worden. Men pleit ook om meerdere P dimensie te benoemen waaronder de P van Pneuma (religie, filosofie) en de P van Pleasure (plezier en zingeving). Toch lijkt het beter om dit in de 3 Ps te verwerken, om het model niet onnodig te compliceren.

Vragen:

1. Een kritische consument denkt duurzaam. Door wat je koopt bepaal je mede de toekomst van je kinderen. Je bepaalt zelf dat je geen producten wilt die erg vervuilen, waar geen eerlijk loon voor betaald is, of waarbij kinderarbeid in het geding is. Goedkoop is vaak (op de lange duur) duurkoop.
Wat gebeurt er indien je hardhout koopt zonder het FSC keurmerk ? Zoek eerst eens uit waar het FSC kenmerk voor staat

2. Wat gebeurt er indien je een grote koelkast koopt die slecht geisoleerd is ?
Leg uit dat je daardoor de kracht van de orkanen laat toenemen en meehelpt aan overstromingen en

3. Waarom zullen je kinderen het uiteindelijk niet waarderen dat je geen genoegen neemt met een gewone auto maar liever een SUV hebt ? Benzine wordt alsmaar duurder. Leg uit waarom SUV's de prijs van benzine alleen maar verder laten stijgen. (zoek eerst eens uit waar SUV voor staat) 

4. Wat wordt allemaal van aardolie gemaakt en kun je je voorstellen wat er gebeurt als het op is of bijzonder duur wordt ?

5. Wat is het voordeel van het kopen van Fair trade producten ?.

6. Waar help je aan mee indien je geen Fair Trade producten koopt ?

7. Wat is het nadeel van beleggen en sparen bij een bank die het geld niet duurzaam investeert ?

8. Welke nadelen kleven aan niet-duurzaam op vakantie gaan..noem sociale, economische en ecologische nadelen.

9. Leg uit dat je meehelpt aan een betere toekomst voor je kinderen indien je een duurzaam gebouwde woning koopt.

10. zoek de volgende keurmerken op via internet en leg in je eigen woorden uit waar deze voor staan.

EKO-keurmerk;

FSC-logo;.

Max Havelaar-keurmerk;

MSC-keurmerk

11. Schrijf in het kort op wat het Verdrag van Kyoto inhoudt.