Goede en leerzame voorbeelden in het MBO
Ter inspiratie. Bekijk deze 360graden visualisatie van onderwijsmateriaal op het gebied van de energietransitie en industrie 4.0. eens.
Studenten die in mutidisciplinaire teams werken aan opdrachten van gemeenten of derden in de bouwwereld.
Het is een challenge waarin ROC's the state of the art laten zien hoe modern onderwijs gegeven zou moeten worden.
https://www.smartcirculair.com/deelnemende-studententeams-19-20/
Winnaar in 2020
https://www.smartcirculair.com/landstede-ontwerpt-vriendenhofje-roosendaal/
MBO Lelystad Practoraat Circulaire economie
Het Horizoncollege gaat in Heerhugowaard achter haar techniekcentrum op het grasveld vier demonstratiewoningen bouwen die af zijn in verschillende stadia zodat studenten er van en er in kunnen leren. Ook wil men de bouw gaan filmen zodat studenten via VR-brillen het bouwen en installeren kunnen beleven.
Kennis en praktijkcentrum Energietransitie Tinwerf Den Haag
Ze bouwen er een energietransitie huis met aan de voorkant renovatie en aan de achterkant nieuwbouw met gelijkspanningsnet.
Ze hebben prachtige grote ruimten (zelfs weer met een schoolbord en krijtjes).
Ze rusten een oude boot uit met een elektrische motor en knappen hem op. In ruil ervoor krijgen ze gratis rondvaarten voor hun studenten. 
Ze hebben mooie apparatuur en gereedschapskarren
Ze verwerken plastic ook tot plastic staafjes die ze weer kunnen freezen in allerhande vormen.
Paul Bekkers iXperience ROC de Leijgraaf
Bij de Leijgraaf gaat men met studenten de toekomst in met de nieuwste technologien. Zodra google lens uit kwam hebben ze meteen zo’n bril uit Amerika laten komen. Ze hebben een hoop virtual reality brillen, een groene wand en grote lasers en 3D printers.
heeft een praktijkruimte gebouwd met alle duurzame energietechnieken. Daar kunnen studenten kennismaken met het hele spectrum.
Er is over te praten dat studenten van andere ROC’s er komen leren. Het ziet er fantastisch uit.
Testfaciliteiten
Klimaatkasten en CV ketels
Windmolen, omvomers, miniWKK
Warmtepomp
Elektrische schakelingen
Gebouwenbesturingssystemen
Niels Jalvink Duurzaamheidsfabriek Da Vinci college Dordrecht
In de duurzaamheidsfabriek te Dordrecht heeft men een techniekhal waar bedrijven hun eigen personeel en studenten opleiden. Het is een ‘hotspot’ als het gaat om energietransitie in het MBO onderwijs. Naast een volledig duurzaam gebouw dat letterlijk als speeltuin voor energietransitie kan fungeren, is veel geïnvesteerd in middelen en materialen op het gebied van energietransitie en het ontwikkelen van onderwijs voor deze middelen. Eén van de zeven opleidingscentra voor warmtepompen is er gevestigd.
Voor aandrijfsystemen heeft men prachtige koffers gekocht waarmee simulaties kunnen worden uitgevoerd in deze ruimte.
Dordrecht heeft een smart lab waar ze smart technology geven. Hierdoor is het aantal studenten in de techniek behoorlijk toegenomen (terwijl de rest stabiel blijft).
Deze robotarm hoef je niet te programmeren. Als je een handeling voordoet, doet hij het voortaan na!
Installatiewerk heeft er een opleidingscentrum voor warmtepompen
Daarnaast kan men er werken aan een warmtepompsysteem
Ze hebben een energietransitiehuis waarin je kan leren over LED, PV, warmtepompen, waterbesparende toiletten, isolatie en nog veel meer.
Waterbesparende toiletten
Warmtepompsysteen simulatiemodel
PV simulatiesystemen (gebouwd door eigen docenten)
Via het onderstaande model kan men leren hoe grote windturbines werken en kan men er simulaties mee uitvoeren. 
Men heeft 10 lassimulatoren waarop je eerst virtueel leert lassen alvorens je aan het echte werk begint.
https://www.youtube.com/embed/SrfgK3ed3P4
De fabriek heeft de Europese VET provider award gewonnen.
Ze hebben een lasrobot.
Een CNC waterstraalsnijder
Een lassimulator
Ze bouwen boten met studenten. De duurzaamheidsfabriek moet zelfs gaan uitbreiden door het succes.
Centrum Duurzaam Friese Poort Roeland Westra
Duurzaam Doen Huis - Centrum Duurzaam (centrumduurzaamfriesland.nl)
22 technische opstellingen van duurzame installaties
In samenwerking met fabrikanten uit Nederland duurzame technieken zichtbaar maken.
Project bedenk een brug naar de toekomst.
Ze werken er met de design thinking methode.
Het techniekatelier Koning Willem I College
Multidisciplinair: 5 afdelingen leveren studenten 1-2 dagen 10 weken lang. Opdrachten komen van buiten.
Het atelier is ontworpen door studenten zelf.
Ze wilden transparante overlegruimten.
Ze werken er via van Prikkel tot Pitch met allerhande opdrachtenkaarten en planborden.
Er staan enkele fraaie 3D Printers
De school heeft opstellingen voor studenten met warmtepompen en luchtbehandelingskasten.
Ze zijn gemaakt door docent Marcel Geurts (op de onderste foto).
De techniekafdeling heeft erg fraaie apparatuur gekregen
De bouwhal zit ruim in haar jasje
In 2023 kreeg de afdeling techniek mooie nieuwe praktijkfaciliteiten.
Raymond Lahaye “Wijk van Morgen” Arcus college
Het project liep van 2009 tot 2014. HBO studenten deden het ontwerp. MBO studenten de voorbereiding en de bouw van vier gebouwen onder leiding van HBO-ers en het bedrijfsleven.
Leerlingen leerden elkaar. Ieder jaar een prijsvraag van een gebouw dat daarna ook werkelijk gebouwd werd.
Jaap Struis van de Spark campus
makers kunnen meer dan managers. Pomp ze vol met doen. Hij heeft een biobased brug gebouwd met HBO en MBO. Die moest in 35 dagen af zijn. Hij is neergezet met sensoren en technologie zodat men kan meten wat de brug doet bij belasting en in de tijd. In Spark werkt bouwbedrijf Heijmans samen met het onderwijs en Daan Roosegaarde op een campus te Rosmalen (bij 's-Hertogenbosch) 
De Spark Campus (Paardskerkhof 15 's-Hertogenbosch) heeft prachtige failiteiten voor startups en het onderwijs. Een grote robot, 3D printers, een metaalprinter, mogelijkheden met houtstof te printen ect.
Pim Wagemans Werkplaats de Gruyter
In de werkplaats werkt de provincie Noord-Brabant aan allerhande projecten samen met jong professionals.
Zo noemen ze de HBOers- MBOers en VMBO-ers liever. Ze hebben met wel duizend studenten gewerkt in tot nu toe al 60 projecten.
Ze werken in de Gruyterfabriek te 's-Hertogenbosch.
DE TECHNISCHE 2.0. ROC Nijmegen
Vergroten van kennis en vaardigheden op het gebied van duurzaam en innovatief bouwen voor vakmensen
De Technische 2.0 biedt een krachtig netwerk waarbinnen optimale uitwisseling plaatsvindt tussen bedrijven, onderwijs en overheid op het gebied van duurzaam bouwen. De ontwikkelingen op het terrein van duurzaam bouwen en renoveren gaan razend snel. Onderwijs kan hierin alleen bij blijven en ondersteunen als ze nauw aansluit bij wat het bedrijfsleven vraagt. Het mbo wil graag opleiden voor het bedrijfsleven èn beginnende beroepsbeoefenaren afleveren die zich kunnen bewegen op een snel veranderende markt. Om dat te kunnen doen moet het onderwijs goed weten wat die markt is en welke diversiteit aan bedrijfsmatige activiteiten zich voordoen in een bouwwereld die zich meer en meer richt op duurzaam bouwen en renoveren.
Die bedrijven en onderwijs gaan een langdurige samenwerking aan met elkaar. Zij zullen continu gezamenlijk nadenken over de vraag welke kennis en ervaring essentieel is om de verduurzamingsvraag waar de bouw voor staat de komende jaren vorm te kunnen geven. Samen werken aan ideeën, onderzoek, creatieve oplossingen en economische niches geeft gezamenlijk elan en nieuwe (duurzame) energie. Dat is waar De Technische 2.0 voor staat.
Bij de technische bouwen studenten timmerman, stucadoor, elektro, installatie e.d. in twee weken tijd een huis met warmtepomp, vloerverwarming, PV, luchtbehandeling, sanitair etc. Na afloop wordt het weer uit elkaar gehaald zodat de volgende groep er mee aan de slag kan. Voor het echte bouwen hebben ze nagedacht over hoe ze het gaan doen. Onderling communiceren is belangrijk bij dit project en leuk is te zien dat de elektro man/vrouw het leuk vindt eens te timmeren en dat de timmerman bezig is met tegelzetten (of zo).
Marleen Deuss 024 - 890 4381
Friesland College wil over 4 jaar volledig papierloos zijn. Meer zie hier.
3DMZ is een onderneming die projecten doen op gebied van smart technologie
Ze beschikt over industriële vestiging Haarlem
De focus is 3D printing, IoT, robotisering, wearables, blockchain, Big Data
Partner in RIF Smart Makers Education, contextrijke leeromgeving onderwijs + hybride leren
Partner van Smart Fieldlab 3DMZ onderzoek met bedrijven
4x per jaar Makathon
120 leerlingen vmbo, havo/vwo, mbo, hbo + medewerkers bedrijven
Pool van coaches opgebouwd (onderwijs/bedrijfsleven)
Vervolg projecten obv uitkomsten mackathon
Onderdeel nieuwe opleiding smart ICT engineer
Promoten ICT-techniek onder po/vo/vmbo
Techniekdag Haarlem: 600 basisschoolleerlingen
Vmbo modules in ontwikkeling
Toekomstplannen: Bouwlab; Smart industry academy voor LLO
Online reststoffenplatform en ondersteuning in business creëren met circulair design in Helmond
Concreet aan de slag met het circulair ontwerpen van je businessmodel, producten of diensten. Workshop over hoe je meer business creëert met circulair design.
Helmond heeft een online reststromenplatform www.indusym.nl Zo’n honderd bedrijven in Helmond en omgeving maken er op dit moment al gebruik van.
Je ze je grondstoffen en reststromen in de database.
Je ontvangt berichten over matches met andere bedrijven.
Of je zoekt in de database naar interessante materialen.
Of raak met andere bedrijven in gesprek om een uitwisseling tot stand te brengen.
Meer info Annie van Genugten <
Be a Spark, join the movement!
In Friesland hebben ze een droom. Samen bouwen we aan een duurzame, circulaire wereld. Overal zijn initiatieven te vinden van mensen die verder kijken dan de dag van vandaag en die zorg dragen voor zichzelf, anderen en de aarde.
Spark stimuleert deze beweging in het onderwijs. Bekijk de Eregalerij om te zien wat er al gebeurt en sluit aan door ook jouw initiatief toe te voegen!
Het Energycollege
Het Energy College is een Noord-Nederlands initiatief om de snelgroeiende energiebranche in de regio te kunnen voorzien van innovatieve vakkrachten op mbo-niveau. Deze mensen worden opgeleid naar de wensen en behoeften van de markt. Het Energy College is een samenwerkingsverband tussen noordelijke ROC’s, AOC’s, overheden en het bedrijfsleven om energiespecialisten op alle mbo-niveaus op te leiden.
De snelgroeiende energiesector heeft grote behoefte aan werknemers op alle werk- en denkniveaus. Het is essentieel om zowel mbo- studenten als hbo/wo studenten op te leiden, die met deze ontwikkelingen kunnen meegroeien.
Ook werkende professionals kunnen zich via Energy College laten bij- en omscholen.
Om te zorgen dat de florerende energiesector in de Energy Valley regio – Groningen, Drenthe, Fryslân en Noord-Holland Noord - kan blijven groeien, zijn goedgeschoolde en innovatief ingestelde arbeidskrachten op alle niveaus nodig. Er treedt niet alleen vergrijzing op wat vraagt om nieuwe personeelsaanwas, ook verandert de energiebranche snel door de overgang naar duurzame energievoorziening waarvoor nieuwe kennis en kunde nodig zijn. Mbo’ers zijn daarin heel belangrijk omdat zij de ‘doeners’ zijn.
Pop-up scholen in wijken die van het gas gaan.
Platform Pionering: De wijk Nijverheid in Hengelo gaat van het gas af. De wijk gaat verwarmd worden met een warmtenet. Hierin werken allerhande partijen samen inclusief het ROC van Twente.
Living lab Palenstein CIV Smart Technology
In een oude garage werken MBO studenten samen met allerhande stakeholders aan verduurzaming en aan het van het gas af krijgen van de wijk Palensteijn te Zoetermeer.
Het project is bedoeld voor:
•bouw- en installatiebedrijven
•studenten en docenten in het vmbo, mbo en hbo
•gemeenten in de metropoolregio Rotterdam Den Haag.
Het project wordt ondersteund door gemeente Zoetermeer, MBO Rijnland, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Dura Vermeer, Stedin, Unica, Van Dorp installatie, Complex E-techniek, Van der Pol Electrotechniek, Siemens, Flec Nederland.
Cor Konings Fieldlab “de kleine aarde” Samen slim bouwen Summa college
Het fieldlab gaat draaien op vier pijlers. Niet alleen biobased met duurzame energie en kijkend naar de bebouwde omgeving maar ook met aandacht voor de sociale transitie. Mensen met achterstand op de arbeidsmarkt moeten ook een plek kunnen krijgen. Studenten onderhoud en verbouw zijn bezig de panden op te knappen, een adviseur maakt teeltplannen voor stadslandbouw en verticale landbouw, er is een grote kas aanwezig, er komt een biomassa centrale en men gaat werken met wind, zon en warmtepompen. Wie weet komt er ooit een warmtenet naar de wijk toe.
Men werkt samen met Maris, Heijmans, Waterschap de Dommel, Woonstichting St. Joseph, Helicon en het St. Lucas.
Men is van plan 22 appartementen te gaan bouwen waarvan één voor onderwijs blijft. Met de nieuwste technieken. Semilla regelt de afvalwaterzuivering, Den ouden kijkt naar grondstoffen bij bomen om ze meer kansen in steden te geven, en Solispan denkt mee m.b.t. zonnepanelen.
Met studenten aan de slag, cross overs creëren tussen bouw, installatietechniek, groen en de sociale sector. Het PO en VO zijn welkom en mogen er b.v. profielwerkstukken komen maken.
Ries Luijsterburg Engineering for Society Summa college www.summa-engineering.nl
25 jaar geleden had men 7 klassen techniek. Vier jaar geleden nog maar 16 leerlingen. Nu weer 35. (50 was het doel) Je moet de leerlingen boeien. Bedrijven kunnen ze niet vinden. Alleen met techniek krijg je ze niet meer.
Vandaar het concept Engineering for society. 
Wonen, werken, zorg, recreatie met thema’s security, energie, zorg, evenementen en de volgende afspraken met bedrijven:
In het 3e en 4e jaar lopen de leerlingen stage en krijgen ze 130 % van het minimum loon.
Als ze naar het deeltijd HBO willen betaalt het bedrijf.
Men begint
Techniek: richt een ruimte in(een loft) (domotica, safety, fornuis ect).
-> luxe villa -> appartementencomplex
Health care: Levensloopbestendige woning -> gezondheidscentrum -> ziekenhuis
Evenementenorganisatie
De VMBOers doorlopen een programma bij de ontdekfabriek
Dan komen ze op het Summacollege voor doedagen
Men heeft samen met Philips een lesprogramma voor LED gemaakt.
Ze hebben er ook een voor domotica.
My Future Quest http://www.myquest.academy/ Marc Simons
Echte verandering komt van binnenuit. Ga daarom naar buiten. Om de natuur te ervaren. Onze natuur. En daarin zelf ervaringen op te doen. Want van ervaringen leren we. MyQuest is een pionier op het gebied van ervaringsleren voor jong volwassenen; mbo studenten in het bijzonder. Zij hebben vaak meer in hun mars dan ze denken. In 2014 werd de QuestTrek®, de trektocht van MyQuest in Nederland, Europa of Nepal waarin je jezelf en je talenten leert kennen, gekozen tot inspirerend onderwijsvoorbeeld 2014. Dat gebeurde op het symposium ‘Education of the heart’ dat werd geïnitieerd en bijgewoond door de Dalai Lama en 700 onderwijsvernieuwers. Ze geven werksessies waarin je een krachtige oefening ervaart. Deze zal je niet snel vergeten en is eenvoudig uit te voeren met je hele klas. Mark Simons, oprichter van MyQuest.
Het Drenthe college en the Better Future Factory Henk Lukken van DC-Tech
Henk Lukken van DC-Tech (duurzame chemische technologie) van het Drenthe College ontwikkelt nu een programma zodat leerlingen uit vo, mbo en hbo een bijdrage leveren aan marmeren tegels uit gerecyclede PET-flessen. Samen met New Marble dat één van de start-ups van de Better Future Factory is. Henk maakt telkens weer duurzame innovatieve koppelingen tussen mbo en bedrijfsleven.
Scalda René Mondriaan en Rob Duijm
De leerlingen van René Mondriaan nemen het voortouw bij het identificeren en oplossen van vraagstukken van regionale bedrijven. Praktijkleren in vol ornaat.
Rob Duijm geeft les in de nieuwe economie en hoe je er zaken in kan doen. Next Gen heeft een lespakket ontwikkeld met handvatten voor een nieuwe economie voor mbo scholen.
OOST NEDERLAND ENERGIE(K)
De Nederlandse overheid wil de CO2 uitstoot omlaag brengen wat een transitie met zich meebrengt naar duurzame energie. De technologische kennis op dit gebied gaat razendsnel en er zijn veel (nieuwe) mensen nodig om dit voor elkaar te krijgen. Het opleiden van de installatietechnicus van de toekomst vereist een vernieuwende aanpak in de samenwerking scholing en onderzoek in samenwerking met de installatiebranche.
Oost Nederland Energie(k) (ONE) gaat er aan bijdragen dat de samenwerking tussen 3 ROC's in het oosten van het land met de bedrijven van de installatietechniek verstevigd gaat worden.
ONE draagt bij aan verduurzaming van gebouwen in de regio oost Gelderland, werkgelegenheid voor MBO studenten, een nauwe duurzame samenwerking tussen ROC's en bedrijfsleven en maakt transitie naar duurzame energie mede mogelijk.
POWERLAB, waar onderwijs en bedrijfsleven samenwerken in innovaties & duurzame energie.
Wim Vierwind Manager PowerLab 06 51589075
CENTRUM VOOR INNOVATIEF VAKMANSCHAP INSTALLATIETECHNIEK LIMBURG
Kennisontwikkeling is zeker nu van groot belang voor de installatiesector. Maatschappelijke thema’s als energiebesparing, verduurzaming, levensbestendig wonen en een gezond binnenklimaat worden steeds belangrijker en vragen om integrale oplossingen. Het CIVIL heeft als taak de deskundigheid van het onderwijs en bedrijfsleven te bevorderen. Het centrum zet activiteiten op die ervoor zorgen dat meer jongeren kiezen voor een opleiding in de installatietechniek.
Verder ziet het CIVIL toe op de doorlopende leerlijn en kennisdeling van vo-mbo-hbo. Dit wordt mogelijk gemaakt door een verregaande samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven, het vertalen van nieuwe technieken naar een modulair onderwijsmodel, het ontwikkelen van een verdienmodel en openstelling van het CIVIL voor alle scholen en bedrijven. Voor de installatiebranche is het van groot belang dat er in de provincie een centrum is waar de medewerker van de toekomst wordt opgeleid in de laatste stand van de techniek.
De arbeidsmarkt verandert continu. Mensen switchen sneller van baan dan ooit te voren. Tegelijkertijd is het lastig kundig personeel aan te trekken. Door het (her)opleiden van uw huidige personeel creëert u nieuwe kansen én meer loyaliteit. Het personeel is breder inzetbaar en heeft meer vertrouwen in zijn eigen kunnen.
Nicky Schmeits 06 58 08 90 78
Er is een energietransitie gaande, van een fossiele naar een duurzame energievoorziening. De vraagstukken in deze energietransitie leveren technische uitdagingen op, die vragen om nieuwe energietechnologie.
Dat soort technische vraagstukken worden behandeld door het Sustainable Electrical Energy Centre of Expertise (SEECE). Een samenwerking tussen bedrijven en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). De focus van SEECE ligt op de betrouwbaarheid van de elektriciteitsvoorziening en de betaalbaarheid van energie. Innovaties moeten immers aan de ene kant technische problemen oplossen, maar ook bijdragen aan een betrouwbare electriciteitsvoorziening en financieel interessant zijn. De resultaten van energieonderzoek vloeien daarbij terug in het onderwijs van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
Naast de innovatie-agenda heeft de human capital agenda van de topsector Energie de focus vanuit SEECE. Er zijn en komen grote tekorten op de arbeidsmarkt in de energiesector. Het opleiden van meer technici voor de energiesector, zowel in voltijd als in deeltijd, is een gezamenlijk belang van de partijen in het expertisecentrum. Vernieuwing van het onderwijs staat daarbij hoog in het vaandel. De opkomst van nieuwe energietechnologie zorgt immers voor een nieuw soort banen met behoefte aan andere kennis en vaardigheden.
Tinus Hammink 06-51211335
TECH4FOOD
De publieke en private partners binnen het samenwerkingsverband Tech4Food streven ernaar de volgende vier doelstellingen te realiseren:
1. Realiseren van innovatieve techniekopleidingen op mbo niveau 4 die aansluiten bij de toekomstige vraag van de arbeidsmarkt in de regio Food Valley.
2. Realiseren van High Tech Leer- en Innovatieomgevingen met regionale functie.
3. Versterken van vakkennis en innovatiekracht van docenten en medewerkers van de aangesloten bedrijven.
4. Verhogen van de instroom in techniekopleidingen op mbo niveau 4 vanuit vmbo gl/tl (mavo) en havo.
De doelstellingen worden in projectvorm concreet uitgewerkt binnen de drie kansrijke thema's: Circulaire Economie, 3D Techniek en Smart Industry. De labs vormen het hart van de gezamenlijke Leer- en Innovatieomgevingen die zowel binnen bedrijven als binnen onderwijsomgevingen kunnen worden ontwikkeld.
Verduurzaming
Elke partner van Tech4Food is zowel medeproducent als ook gebruiker. Deze gedachte ligt ten grondslag aan het businessmodel van deze PPS. De Leer- en Innovatieomgeving beoogd vijf producten en diensten te vermarkten.
Hans Krijgsman
CLEANTECH CENTER
Het Cleantech Center is hét duurzame innovatiecentrum van en voor (Oost-) Nederland. In het Cleantech Center komen ondernemers, onderwijs en studenten samen om antwoorden te vinden op uitdagingen van de duurzame toekomst. Het delen van kennis over technologie is een voorwaarde. Meedoen betekent "voorsprong in (toepassing van) techniek", met als doel de kringloop van productieprocessen steeds meer gesloten te krijgen.
Met een goede uitgangspositie heeft het Cleantech Center de ambitie om als verbinding tussen bedrijven, onderwijs en overheden cleantech-oplossingen sneller te realiseren. Er worden proactief Challenges opgezet bij bedrijven en jongeren worden gemobiliseerd om te kiezen voor een "groene" studie. Het Cleantech Center wil concreet bijdragen aan een gesloten grondstoffen- en energiekringloop binnen bedrijven.
Martin Snijder 06-22522674
HIGH TECH CENTRE DELFT
Veranderingen in de samenleving door nieuwe technologieën, robotisering en digitalisering hebben gevolgen voor de arbeidsmarkt en daarmee voor de (toekomstige) werknemers. Er ontstaat een vraag naar nieuwe competenties. HighTechCentreDelft investeert samen met onderwijsinstellingen en bedrijven in het opleiden van nieuwe werknemers en scholing in kader van leven lang leren voor het huidige personeel. HighTechCentreDelft koppelt de vraag van bedrijven aan de leerprogramma’s van de betrokken onderwijsinstellingen. Bedrijven leveren vraagstukken en opdrachten uit de praktijk. HTCDelft stimuleert studenten om de nieuwste technieken te gebruiken en te leren door te doen.
Ze maken daarbij gebruik van het state-of-the-art machinepark van HighTechCentreDelft en/of van de samenwerkende partners.
Marcel van Wijk 0621 274 294
CENTRE OF EXPERTISE WIND & ENERGY
Windenergie is een snel groeiende sector. Hiervoor is kennis, innovatie en goed gekwalificeerde professionals nodig. Dat is precies waarop het Centre of expertise Water & Energy zich richt: het opleiden van meer en goed gekwalificeerd personeel. Vanuit het Centre of expertise wordt hiertoe structurele samenwerking tussen bedrijfsleven in de offshore windsector en onderwijs (met HZ University of Applied Science en NHL Hogeschool als trekkers) gestimuleerd.
De hoofdtaken van het Centre bestaan uit het initiëren en ondersteunen van onderzoek, voortdurende onderwijsontwikkeling, valorisatie en tastbaar maken hiervan, en internationalisering. De focus ligt primair op windenergie, maar ook op andere vormen van duurzame energieopwekking. En op verschillende fasen in de productieketen: concept ontwikkeling, het bouwen van onderdelen, het transport over zee, de montage en demontage van windmolens, het aanleggen van de electro-‘hardware’, het (onbemand) inspecteren en monitoren, slimme onderhoudsconcepten, de juridische aspecten rondom eigendom en aansprakelijkheid, ecologische veranderingen in de omgeving, et cetera
Willem den Ouden 06-19921322
CIV ENERGIE - EEMSDELTA
Voor het onderhoud en beheer van de complexe en veranderende technische energie-infrastructuren zijn meer en beter gekwalificeerde energietechnici hard nodig. Deze studenten worden opgeleid aan het CIV Energie-Eemsdelta: een toonaangevend technisch opleidingscentrum met de focus op fossiele energie en windenergie.
Het CIV Energie-Eemsdelta is een gezamenlijk initiatief van de Stichting AOT en Noorderpoort, en borduurt voort op een reeds bestaande actieve samenwerking.
Het CIV biedt specifiek energie-toponderwijs en kan daarmee bedrijven voorzien van hoogopgeleide energietechnici. Het accent ligt op vergroting en kwaliteitsverbetering van de uitstroom.
Het CIV is samengesteld uit bedrijven welke grote invloed uitoefenen op de inhoud van het onderwijs. Hierdoor zijn de opleidingen sterk praktijk-georiënteerd en voorzien van projecten die bij deelnemende bedrijven worden uitgevoerd. Een baan is gegarandeerd.
Voordeel voor de bedrijven is dat ze hoog gekwalificeerde afgestudeerde studenten als beginnende werknemer krijgen die door hun kennis bijdragen aan technische innovatie.
Dick van der Plas
Alliander en havisten
Het programma "Operational Network Trainee" biedt havisten met een NT-diploma de kans om werken en leren te combineren. Een combinatie van een betaald traineeship bij netbedrijf Alliander en een opleiding Elektrotechniek/energietechniek bij de HAN. Na twee jaar heeft de trainee een diploma op associate degree-niveau. Direct door naar bachelor niveau is mogelijk maar ook eerst ervaring opdoen en later nog doorstuderen.
Bootcamp Technova College Ede
300 studenten van het Technova College in Ede hield een zogenaamd bootcamp. De gemeente Ede bracht de hoofdcasus in: “welke alternatieven zijn er om energietransitie mogelijk te maken”? Het gaat hierbij om een brede focus: bouw, automotive, ICT en mechatronica (oftewel techniek).Omdat ook studenten meedoen van de opleidingen media (Fotografie, video, multimedia) en podiumtechniek werd beeldvorming rondom de energietransitie nadrukkelijk in de bootcamp meegenomen.
Studenten doen daar niet alleen inhoudelijke expertise over duurzame energie op maar ook werknemersvaardigheden en maatschappelijke betrokkenheid. Omdat ROC Midden Nederland gaat werken met een pop-up school in de wijk zelf, is het onderwijs letterlijk dichtbij de vraag. Bovendien werken studenten aan een maatschappelijk zeer relevant vraagstuk. Ook samen met het HBO. Hoe ga je koken is ook een onderwerp.Zo is in Utrecht Overvecht een unieke samenwerking van de grond gekomen, die het werken in de bouw, renovatie en techniek promoot. Bouwbedrijven, opdrachtgever (de woningcorporatie), scholen en de gemeente Utrecht werken samen om werkzoekenden op te leiden tot vakmensen. In deze opleiding zijn de kandidaten vier dagen per week aan het werk bij een project in hun omgeving en gaan zij één dag per week naar school. De kracht van deze lokale aanpak zit in de concrete en herkenbare drijfveer om te kiezen voor de bouw. De drempel om te kiezen voor een bouwopleiding wordt hiermee een stuk kleiner gemaakt.
Selfsufficient house
HS Utrecht heeft in Denver meegedaan met een decatlon over duurzaam bouwen. Wat ze ontworpen hadden is per container naar Denver vervoerd en daar in elkaar gezet. Nu is het huis weer afgebroken en in containers teruggebracht naar Nederland. Studenten van ROC Midden Nederland zetten het huis nu weer in elkaar ism HS Utrecht en kijken of het concept verder te verbeteren is.
Industriele demontabele woningen voor Texel.
ROC Midden Nederland ontwerpt met haar studenten woningen die ook weer uit elkaar te halen zijn en zijn te verplaatsen als ergens b.v. krimp plaatsvindt. Dan kunnen de woningen ergens anders neergezet worden.
Zo gaan we naar nieuwe competenties in de bouw. In de toekomst moet je op je smart phone aan kunnen geven wat voor soort huis je wil en dan wordt hij geleverd en in elkaar gezet.
ROC Midden nederland tracht wat te doen aan het gebrek aan kamers voor studenten. Ze ontwerpen in Nieuwegein, in leegstaande kantoorpanden studentenwoningen. Ook woningen voor statushouders.
Het moet niet uitmaken welk kantoonpand en het moet met zo min mogelijk kosten. Ze doen dat in de challenge met Slimcirculair.
Het Graafschapcollege en Smart Building
Bij het Graafschapcollege in Doetinchem zijn in augustus 2017 twee nieuwe opleidingen gestart: Smart Building en Smart Industry13. Beide opleidingen zijn zogenaamde cross-overs tussen “klassieke” beroepsopleidingen. Smart Building is een mix van de opleidingen bouwkunde en installatietechniek met een beetje ICT. Smart Industry zit op het grensvlak van ICT, technische bedrijfskunde en werktuigbouwkunde. Ook hier is de instroom flink gegroeid, zelfs verdubbeld ten opzichte van eerdere jaren. Meer zie hier.
De Hogeschool Utrecht heeft meegedaan met een duurzaam bouwenwedstrijd in Denver (USA). Het huis staat nu op hun terrein en is in een week ergens anders op te bouwen. Het kan gebruikt worden als energietransitiewoning.
Op de Hoge school Utrecht geven ze les in allerhande technieken om zonlicht om te zetten in elektriciteit. Op het dak staan testopstellingen. Ze hebben ook ruimten met luchtbehandelingskasten en een warmtewiel plus een bevlogen docent.
Deltion heeft een experience centre met grote robots en een techcovery voor praktische vaardigheden.
Fontys Expertisecentrum Circulaire Transitie FECT
In 2020 geopend. Projectleider Fons Claessen.
Samen met bedrijfsleven onderzoek op het gebied van techniek, bedrijfsvoering en sociaal psychologische onderwerpen.
Leslokalen bij allerhande bedrijven. Zie blijven up to date. Zo laat je zien hoeveel techniek er in de stad zit. Scholen kunnen bezoek aan bedrijven boeken via
https://hoewerktmijnstad.nl/
De nieuwe campus van de universiteit Leiden
De Campus is in 2024 opgeleverd en duurzamer kan niet, Zie hier
De prachtige groene hogeschool Aeres te Almere
Groene buitenwand
Groene buitenwand
Biophyllic design
Solar dak
Daktuinen
Initiatieven in Noord Nederland
|
CBS De Gearing, Ee |
Bouw insectenhotel Gescheiden afvalinzameling Programma Topondernemers Excursies, oa Staatsbosbeheer |
|
Friesland College |
Deelname Elfwegentocht Workshops over SDG’s voor docenten Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland |
|
Friese Poort |
Deelname Elfwegentocht Centrum Duurzaam (duurzame installatietechniek) Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland |
|
Stenden NHL |
Deelname Elfwegentocht X-Honours programma Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland |
|
Van Hall Larenstein Leeuwarden |
Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland |
|
Nordwin College VMBO-groen Heerenveen |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School |
|
Nordwin College VMBO-groen Leeuwarden |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School |
|
Nordwin College VMBO-groen Buitenpost |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School |
|
Nordwin College VMBO-groen Sneek |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School |
|
Nordwin College MBO 1&2 Heerenveen |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School |
|
Nordwin College MBO 1&2 Leeuwarden |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School |
|
Nordwin College MBO 1&2 Buitenpost |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School |
|
Nordwin College MBO 1&2 Sneek |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School |
|
Nordwin College MBO 3&4 Leeuwarden |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland Ontwikkelaars Keuzedeel Biologisch Ondernemen |
|
MBO Life Sciences Leeuwarden |
2x Groene Vlag EcoSchools Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid Gezonde Kantine /Gezonde School Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland |
|
Alfa College |
Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland |
|
Drenthe College |
DCTEch Hacketon rond duurzame energie Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland |
|
Menso Alting College |
Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland |
|
Noorderpoort College |
Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland |
|
Terra College |
Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland Ontwikkelaars Keuzedeel Biologisch Ondernemen |
|
Hanze Hogeschool |
Deelname Netwerk Circulair Beroepsonderwijs Noord-Nederland Actief Green Team |
|
RUG, Fryslân Campus, Leeuwarden |
Bachelor en Masterprogramma Global Leadership & Repsonsibility Deelname Elfwegentocht Deelname Friese Dag vd Duurzaamheid |
In Nederland bestaan cira 141 scholen die bezig zijn met Eco-Schools en 115 scholen met Afval op School. Zie www.eco-schools.nl en www.afvalopschool.nl. Misschien ook nog nuttig om even te wijzen op de websites www.watereducatie.nl en www.energieeducatie.nl.
| Naam initiatief | Deelnemende onderwijsinstelling | Deelnemende bedrijven | Deelnemende overheids/kennisinstelling | Omschrijving initiatief (100 woorden) | Plaats | Naam projectleider | |
| C2C e-learning module | CITAVERDE College (penvoerder) Fontys Hogescholen Hogeschool HAS College Den Hulster | Van Houtum Papier Van Gansewinkel Océ C2C ExpoLAB Foundation PPMP | Met het project willen we C2C daadwerkelijk inbedden: in de onderwijsprogrammering (lees curriculum) in de eigen bedrijfsvoering en de verbinding met het regionale bedrijfsleven versterken, uitbouwen en borgen. | Externe PL: Sanne van Hoof Interne PM: Suda Koers | |||
| Duurzaam vormgeven | AOC Terra Groningen | DIZAAIN, Leeuwarden Natuurlijk Next, Garrelsweer | Bewustwordingsarrangement (CKS). Met het doorlopen van het CKS-lesmateriaal leren mbo leerlingen Bloem, groen en styling, niveau 4, afwegingen maken die de biodiversiteit behouden en de klimaatverandering en het opraken van grondstoffen tegengaan. Je kiest voor producten die duurzaam zijn en ontwerpt duurzame producten. Als duurzaam vormgever probeer je maatschappelijk verantwoord te ondernemen, waarbij je streeft naar een goed evenwicht tussen sociale, ecologische en economische belangen. | Suda Koers | |||
| CIV Biobased | Lentiz | CIV T&U Wageningen UR PPO | Het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Tuinbouw en Uitgangsmaterialen heeft een lesmodule biobased economy ontwikkeld voor mbo-leerlingen. Het civ merkt dat sommige thema’s uit de module (te) complex zijn voor mbo-leerlingen en mbo-docenten. Het Kennisnet Biobased Economy heeft het civ aangeboden films te laten maken over deze onderwerpen en ons gevraagd dit te verzorgen. | Suda Koers | |||
| Zakendoen in de Nieuwe Economie NextGen | diverse aoc's en roc's o.a. Scalda draait dit schooljaar al een pilot | meerdere ondernemers | RVO, het Groene Brein en provincie Zeeland zijn betrokken geweest bij de cocreatie van dit lespakket voor mbo van dit lespakket voor mbo | Zakendoen in de Nieuwe Economie NextGen is een boek+lesmethode over de nieuwe economie speciaal voor het MBO onderwijs. Zakendoen in de Nieuwe Economie NextGen is uitermate geschikt om in te zetten bij: Ondernemerschap, Duurzaamheid & Burgerschap. De opdrachten uit het lespakket Zakendoen in de nieuwe Econnomie NextGen zijn opgebouwd vanuit het principe oriënteren-onderzoeken-praktijk-presenteren. Het lespakket bestaat uit het boek Zakendoen in de Nieuwe Economie NextGen én toegang tot online opdrachten met inspirerende voorbeelden en video’s. | Ira von Harras | ||
| Techniek atelier | ROC:Koning Willem I College | Enexis | oprdachten uit het bedrijfsleven worden uitgewerkt door leerlingen van IT, techniek, bouw, mobiliteit | Den Bosch | |||
| Mijn mooi Brabant | ROC:Koning Willem I College | Provincie Noord Brabant | projecten van de provincie worden uitgevoerd door studenten | Den Bosch | M. Bakker | ||
| Bossche Energieconvenant | ROC:Koning Willem I College | 45 bedrijven en instellingen uit Den bosch | Gemeente Den Bosch | onderwijs helpt de gemeente en bedrijven om klimaatneutraal te worden | Den Bosch | Rob de Vrind | |
| Den Bosch Green capital of Europe | ROC:Koning Willem I College | Gemeente Den Bosch | onderwijs helpt de gemeente en bedrijven om Green Capital of Europe te worden | Den Bosch | |||
| Stageplekken | ROC:Koning Willem I College | velen | bedrijven helpen bij energiebesparing | Den Bosch | |||
| BlueCity 010 (toekomst) | ROC AOC rotterdam | Collectief van Gildes in het oude tropicana zwembad in rotterdam. Ze willen stageplekken en leerwerktrajecten gaan aanbieden speciaal voor Mbo studenten | Rotterdam | Sabine | |||
| Boskalis Visafslag | Schouwe Duiveland | ||||||
| BanQ - Stiels | ROC | Circulair straatmeubilair. Lesmethode rondom maken voor ROC | Geldrop | ||||
| Biodiesel - Frituurvet | Terneuzen | ||||||
| Stedin Slimme Meter | Stedin | - | Oude meters ophalen en uit elkaar halen met en door Mbo studenten | Rotterdam | |||
| Leerwerk traject | ROC:Koning Willem I College | Heijmans | Multidisciplinair leerwerk traject met 4 dagen werken en 1 dag naar school | Den Bosch | Florine Overwijn | ||
| SPARK | Hogeschool, Universiteit ROC:Koning Willem I College | Heijmans | Provincie Noord Brabant | Open innovatiecampus voor gemeente, provincie, hogeschool en universiteit | Den Bosch | Florine Overwijn | |
| De levende tuin | AOC: Wellant College | Branchevereniging VHG | TRI Groen in Groei | Cursus over duurzaam hoveniersschap | Gouda | Marion Kollau | |
| Topacademie Hago Zorg | ROC: Olympia College | Vebego | Helpen afgestudeerden Mbo studenten met niveau 1 en 2 op te starten op de arbeidsmarkt zonder dat zij daarvoor een startspecificatie nodig hebben. Maar ook mensen met schuldproblemen en analfabeten. | Rotterdam | Annette van Waning | ||
| Concept House Village | ROC: Zadkine College | ZZP klusbedrijven | SBRcurNet | Op vrijwillige basis werkten studenten van de klusopleiding aan bouwen van een huis op een duurzame wijze. | Rotterdam | Gera de Vries | |
| Dutch Cuisine | ROC's, kunstopleidingen, hogescholen | Horecaondernemers | RVO Nederland | Lesmateriaal 'De nieuwe Nederlandse keuken' voor horeca onderwijs van ROC's em hogescholen, o.a. met kookboek gezondheid en duurzaamheid de 5 ingredienten. | Marlies | ||
| Versnellerfiets | diversen | diversen | Platform Beta Techniek, Het Groene Brein Roots | Met een bakfiets worden nieuwe ideeen op het gebied van de nieuwe economie verzameld op MBO scholen. Het gaat om ideeen die samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven laat zien | Heel Nederland | Ise van den Hoogen | |
| Toekomstbehendig.nl | diversen | Groene Generatie, Studenten voor Morgen, Het Groene Brein | Website die studenten helpt een keuze te maken voor toekomstbestendig onderwijs | Thijs Struik | |||
| Personal Sustainability Assessment Toolkit | diversen | diversen | Groene Generatie | Deze toolkit helpt bedrijven om de juiste mensen in huis te halen voor het uitvoeren van de duurzaamheidsstrategie | Thijs Struik | ||
| Duurzame Dakdekkers | |||||||
| Play2Work | diversen | diversen | Amsterdam Economic Board, ministerie van Economische Zaken | Play2Work is een on- en offline platform dat jonge MBO-gediplomeerden inzicht geeft in wie ze zijn, wat ze willen en wat ze kunnen. Op basis van dat profiel kunnen duurzame matches ontstaan met werkgevers, die kunnen profiteren van een innovatief en effectief recruitmentproces. | Jaap Schoeman & Max Boodie | ||
| Zwerfvuil | Scalda & anderen | Nederland Schoon, ANWB | richt zich op onbewuste gedragsverandering om zwerfvuil tegen te gaan. | ||||
| Het Energiepark | Zonnepanelen op het dak van een school. Leerlingen kunnen kijken en leren hoe installatie van zonnepanelen werkt. | ||||||
| Future Quest | diversen | diversen | Het Groene Brein Roots | Lespakket met virtual reality tour waarin de student kennis maakt met de toekomst en leert handelen binnen de principes van de nieuwe economie, inclusief bril en lesmethode. | Ira von Harras | ||
| I am moved by others | ROC Amsterdam | ||||||
| Groene Voetstappen | diversen | diversen | Klimaatverbond, Climate Alliance | Scholieren aanzetten zoveel mogelijk groene voetstappen te zetten, dat wil zeggen laat zo veel mogelijk vervoersmiddelen staan en loop! | |||
| Sustainable Chain Gang | diversen | Plastic Soup Foundation | Challenge onder scholen om zo veel mogelijk afval te verzamelen | ||||
| Operatie Steenbreek Leeuwarden | Nordwin College | Wetterskip Fryslân, Van Hall Larenstein | Gemeente Leeuwarden | Operatie Steenbreek is een landelijk project dat beoogt de trend van verstening van tuinen terug te dringen en zodoende het stedelijk leefklimaat te verbeteren. | Leeuwarden | Heleentje Swart | |
| Drijvende Tuintjes | Nordwin College | Groen & Bloei, Gemeentewerken Heerenveen | 50 drijvende tuinen die de gracht opfleuren en voorzien van groen | ||||
| CHIBB Concept House Village | Albeda College , Hogeschool Rotterdam, RDM Campus | SBRCurnet, Ecobouwen etc | Passief en actief op de zon bouwen. Groengevels en integraal samenwerken in de bouw. | ||||
| SUS Ateliers | Albeda College | Leermeesters en stagebedrijven | Samenwerking Leermeesters, stage-atelier en Mbo studenten bouwen duurzame projecten. | Heijplaat | |||
| Smart Technologie CIV | ID College Gouda | ||||||
| Sustainable Living Lab Zeeland | Scalda, Hogeschool Zeeland | Sweco, Rijkswaterstaat | Broedplaats voor energie-neutrale projecten | Middelburg | |||
| Leiden Bouwt | Hogeschool Leiden | SbrCurnet, Bouwmensen | Circulair bouwen met Mbo | Rotterdam | |||
| Imovator | ROC Media Hilversum | Hilversum Media Campus | Lora; radio lage frequentie. Sensoren met weinig energie. Innovatie in Media | Hilversum | |||
| Schoolrestaurant PUUR | Scalda | Green Key en diverse leveranciers | Het eerste schoolrestaurant wat een gouden GreenKey certificaat heeft behaald. Het project lag in handen van studenten. Hiervoor moesten ze nauw samenwerken met leveranciers vanuit een duurzame visie. | Middelburg | |||
| DAKSCHATTEN | Mbo Hilversum | Link in the Loop, diverse bouwbedrijven, architecten ed. | Gemeente Hilversum | Ontwerpwedstrijd voor duurzame daken op scholen en andere gebouwen. Dit project wordt ondersteund door online leeromgevingen, projectbezoeken, gastcolleges ed. | Hilversum, Den Bosch | ||
| Garage van de Toekomst | ROC A12 | Link in the Loop | ROC-A12 in Ede gaat een WEpod huisvesten aanvullend op de locatie op de WUR Campus. Daarvoor gaat het ROC-A12/ Knooppunt Techniek speciaal een garageruimte voor de WEpod bouwen. Ze hebben de ambitie uitgesproken de ontwikkeling, bouw en exploitatie van de huisvesting voor de WEpods te gebruiken als project waar continu studenten en onderwijs aan gekoppeld zijn. | Ede | |||
| Duurzame bouwplaats Brienenoord | Albeda College | Superuse Studio | Gemeente Rotterdam | Het kamphuis, in eigendom van de gemeente, was te slecht om nog te gebruiken en moest dus in april echt dicht. Sloop-nieuwbouw is veel te duur. En zo is het idee geboren voor een “duurzame bouwplaats Brienenoord”: samen met Superuse studio’s is het plan het gebouw te demonteren (het is ooit ook als bouwpakket het eiland opgebracht) en weer zoveel mogelijk te hergebruiken in het nieuwe gebouw wat wel aan alle eisen voldoet. Ze willen dat gaan doen met MBO studenten om hen ter plekke te leren over verantwoorde sloop, hergebruik van materialen, en duurzaam bouwen technieken. | Rotterdam | Angelique | |
| www.maexchange.nl | Diversen | Diversen | Stichting Zonnige Jeugd, Gemeente Rotterdam, Het Groene Brein | De MAEXchange maakt de meerwaarde van maatschappelijke initiatieven transparant en bevordert participeren en investeren in die initiatieven. | Den Haag | ||