De eiwittransitie

Met de term eiwittransitie wordt de verschuiving van de consumptie van dierlijke eiwitten naar (meer) plantaardige en alternatieve eiwitten bedoeld. De eiwittransitie moet zorgen voor een betere balans tussen dierlijke en plantaardige consumptie.

Het grootste deel (61%) van de eiwitten die we consumeren, bestaat op dit moment uit dierlijke eiwitten.

De verkoop van vegetarische producten is verdubbeld sinds 2017. De omzet in 2017 bedroeg 105 miljoen euro. In 2021 was dit al 220 miljoen euro. Aan de andere kant is de vleesconsumptie nog niet gedaald.

Het is belangrijk dat de hele keten meedoet: voedselproducenten, horeca, agrariërs en consumenten. Uiteindelijk is de consument de drijvende kracht in de eiwittransitie en in de verandering van het voedingspatroon. Die bepaalt wat hij of zij koopt en eet.
Maar ook de overheid kan sturen. 

Telers kunnen nieuwe eiwitrijke gewassen als veldbonen of peulvruchten introduceren en tegelijkertijd werken aan een gezonde bodem. Bij de wortels leven bovendien bacteriën die weer veel stikstof opnemen. Dat is een win-winsituatie.

Helaas zijn vleesvervangers vaak zwaar bewerkte voedingsmiddelen en het eten van bewerkte voedingsmiddelen heeft gezondheidsnadelen. Dat kan missschien anders.

Met de intensivering en industrialisering van de landbouw is het huidige nutriëntengehalte van gewassen de afgelopen tachtig jaar gedaald. Dat moet anders en kan verbeterd worden. Welke eiwitrijke gewassen groeien het beste groeien op welke grond, hoeveel grond er nodig is en welke bedrijfsvoering past daarbij. 

Eiwitten uit bacteriën en schimmels of 

Havermelk of haal eiwitten uit suikerbietenbladeren.
 
Winning foods 

Je koopt (online) ingevroren sauzen en groenten die bereid zijn vers in als legeblocks. Dat levert 75 gerechten die je in 10-15 minuten klaar hebt. Het blijft dan lang houdbaar zonder allerlei bewaarmiddelen toe te voegen. Diepvries is de enige methode die dit bewerkstelligt. Bovendien blijven alle vitaminen, mineralen en nutriënten bewaard. De bechamelsaus bestaat voor 80 procent uit bloemkool. Dat maakt het gezonder dan het reguliere product. De aardappelpuree bevat ook knolselderij en bloemkool. De tomatensaus bevat ook rode biet. Zo worden er stiekem meer groente in de maaltijden gestopt. 60-70 % is biologisch. Winning Foods - Lego for Food

Hybride vlees

Dit zijn b.v. producten als hamburgers gemaakt van deels vlees en deels plantaardige eiwitten. Het vlees wordt aangevuld met groenten zoals wortel en ui. Nu begint men naar zeewier te kijken. Hier worden hybride hamburgers, gehaktballen, rundervinken, hotdogs en rookworsten van gemaakt. Het blijkt precies de binder die men nodig had. Dat maakt dat onze Meat-You-Halfway-producten maar weinig toevoegingen nodig hebben. Op voedingswaarde scoort zeewier goed. Het zit vol vezels, mineralen, visvetzuren, vitamines en eiwitten. Door de zilte smaak is minder toegevoegd zout nodig en er zitten niet veel calorieën in. Zeewier heeft het geen land en geen zoet water nodig om te groeien. De algen en wieren nemen CO2 op, ontzuren de oceanen en dragen bij aan de biodiversiteit in het water.

The protein brwewery
Je kan suikers uit suikerbieten, rietsuiker, cassave, aardappelen en maïs door schimmels omzetten in eiwitten. Fermotein genaamd. het is neutraal van geur en smaak en kan dus overal in verwerkt worden denk aan vleesvervangers, sauzen en gebak. Het eiwit is rijk aan vezels, vitamines, mineralen en onverzadigde vetzuren. (2024)

De toekomst

Uiteindelijk moeten we samen de stap zetten van 40 procent dierlijke eiwitten naar 60 procent plantaardige of alternatieve eiwitconsumptie.  (2023)

Er is berekend dat de consumptie van vlees in 2030 zal dalen met 18 procent en die van zuivel met 15 procent. Daarentegen stijgt de consumptie van vlees- en zuivelvervangers met 50 procent. De geschatte verhouding is 43 procent plantaardige tegenover 57 procent dierlijke eiwitten in 2030.

Dit leidt onder andere tot minder vee in Nederland. Het aantal melkkoeien, varkens en pluimvee in Nederland vermindert in 2030 met 19 procent, 38 procent en 29 procent. Hierdoor daalt de Nederlandse vlees- en melkproductiereductie fors met zo’n 40 en 17 procent. Dit heeft ook invloed op het grondgebruik. In 2020 werd bijna de helft van de Nederlandse akkerbouwproductie gebruikt als veevoer, maar door de inkrimping van de dierstapel daalt dat aandeel tot ongeveer een derde. Zo komt er meer ruimte om plantaardige producten te verbouwen zoals aardappelen en peulvruchten.

De milieu-impact zal in dit scenario afnemen met 18 tot 28 procent tussen 2020 en 2030. Wanneer de veestapel inkrimpt, is dat ook goed nieuws voor het dierenwelzijn. De WUR schat in dat de maatschappelijke kosten voor dierenwelzijn dalen met 3 miljard euro.

In de proeffabriek van NIZO food te Ede worden gezondere vleesvervangers ontwikkeld als smoothies met algen of snacks gemaakt van reststromen. (2024)