Speech van staatssecretaris Van Geel bij de werkconferentie
'Duurzame ontwikkeling in het Middelbaar Beroepsonderwijs' op woensdag 1 juni
2005, School voor de Toekomst, Den Bosch.
Geachte aanwezigen, goedemorgen,
Vorig jaar ben ik ben voor het EU-voorzitterschap veel op reis geweest. U
heeft me een groot plezier gedaan mij hier uit te nodigen, want ik stel het
natuurlijk minstens zo op prijs om in mijn thuishaven Brabant (Den Bosch) te
praten over het belang van duurzame ontwikkeling. Zeker als het gaat om aandacht
voor duurzame ontwikkeling in het onderwijs. Want dat is bijna dubbel duurzaam.
Duurzame ontwikkeling is in het MBO wat op de achtergrond geraakt. Het doet
me deugd dat u met uw initiatief 'Duurzaam Middelbaar Beroepsonderwijs'
weer nieuw elan geeft aan DO. En om u een hart onder de riem te steken: besef
dat u niet de enige bent die werkt aan de integratie van duurzame ontwikkeling
in het onderwijs. In het Hoger Onderwijs is een vergelijkbaar netwerk actief.
Vanuit het programma 'Leren voor Duurzame Ontwikkeling' versterken we via Pabo's
en lerarenopleidingen de duurzaamheidseducatie in het basis- en voortgezet
onderwijs. Dat alles past prachtig in 'The Decade of Education for Sustainable
Development' die we met de Verenigde Naties en in Europees verband met elkaar
hebben afgesproken.
[verantwoordelijkheid]
Ik hoor het gelukkig steeds minder, maar toch leeft bij sommigen nog steeds de
gedachte dat alleen de overheid de taak heeft voor duurzame ontwikkeling te
zorgen. Dat is niet zo; duurzame ontwikkeling is iets waaraan overheid en
samenleving, producenten en consumenten samen moeten werken. Duurzame
ontwikkeling vraagt veranderingen die de overheid niet aan de samenleving kan
opleggen. Kijk alleen maar naar de veelomvattendheid van duurzame ontwikkeling.
Van ecologie tot economie, van onszelf tot onze kindskinderen en van Nederland
tot in de Derde Wereld, al die dimensies horen erbij.
Die dimensies behelzen te veel om even vanuit de overheid te regelen. Duurzame
ontwikkeling vraagt een continue afweging tussen die dimensies, omdat in de
werkelijkheid van alledag niet alles altijd samengaat. Afwegingen die iedereen
steeds beter moet leren maken door zelf nieuwe mogelijkheden te ontdekken, van
anderen te horen of samen met anderen te ontwikkelen. Bedrijven,
maatschappelijke organisaties en individuele burgers moeten hun eigen rol spelen
en zelf verantwoordelijkheid nemen.
[groter kader]
Voordat u gaat denken dat ik dit alleen maar zeg zodat de rijksoverheid niks
hoeft te doen: niets is minder waar.
Uw activiteiten zijn onderdeel van een groter geheel, van het programma 'Leren
van Duurzame Ontwikkeling' waarin het Rijk interdepartementaal, en samen met
provincies en waterschappen samenwerkt. Via dat programma ondersteunen we ook
initiatief 'Duurzaam Middelbaar Beroepsonderwijs'.
Lees er ook het NMP4 en het actieprogramma Duurzame Daadkracht maar op na. Op
mijn ministerie wordt nu hard gewerkt aan een Toekomstagenda voor het
milieubeleid . In het kader daarvan zal in het najaar een maatschappelijk debat
over duurzame ontwikkeling worden georganiseerd. Ik nodig u allen uit om mee te
doen. Hou media en de VROM-website in de gaten.
[maatschappelijk verantwoord ondernemen]
Maatschappelijk verantwoord ondernemen is al lang onderwerp van gesprek. Niet
alleen op ministeries en bij grote bedrijven. Maar juist in het midden- en
kleinbedrijf, waar de meeste mbo-ers een baan vinden, wordt gewerkt aan het
inbouwen van duurzame ontwikkeling. Gelukkig verdwijnt bij steeds meer bedrijven
het idee dat duurzame ontwikkeling wordt opgelegd, bijvoorbeeld door Europese
regelgeving. Ze hebben zelf alle belang bij duurzaam opereren: voor efficiente
inzet van energie en voor duurzame productie van grondstoffen op de lange
termijn, voor gemotiveerde werknemers en voor tevreden klanten. Maatschappelijk
verantwoord ondernemen vormt n van de pijlers van de strategie van
succesvolle bedrijven. De visie van de directie is hiervoor zeker belangrijk.
Maar het is minstens zo belangrijk dat medewerkers op alle niveaus binnen een
bedrijf de strategie invullen.
Door zelf initiatieven te nemen om duurzaamheid in alle aspecten van de
bedrijfsvoering te realiseren. Om bedrijven en hun werknemers
toekomstperspectief te bieden is het daarom zeer gewenst dat het middelbaar
beroepsonderwijs kennis en vaardigheden stimuleert, waarmee studenten later in
hun werk ook actief kunnen bijdragen aan een duurzame samenleving.
[denken, en doen]
Over duurzame ontwikkeling ben ik het liefst zo min mogelijk zweverig. Tuurlijk,
bij duurzame ontwikkeling gaat het over het afwegen van zes op zichzelf ook weer
complexe dimensies. Daarnaast vraagt duurzame ontwikkeling samenwerking van
mensen uit verschillende vakdisciplines, en interactie tussen nieuwe
theoretische kennis en ervaringen uit de praktijk. Maar voor mij is duurzame
ontwikkeling vooral iets van doen. Gewoon nu kleine stapjes zetten. Sta je je
tanden te poetsen, laat dan de kraan niet continue lopen. Kan je goed met de
trein naar je werk, dan laat je de auto staan. Veel productieprocessen worden al
zuiniger en schoner als je de sommige werkzaamheden maar een klein beetje
aanpast. Wat ik maar gezegd wil hebben: naast grote verhalen en grote
veranderingen is er ook vooral creativiteit en inzet nodig voor allerlei meer
alledaagse aanpassingen.
Ik hoop dat het MBO werknemers opleidt die zowel kunnen meewerken aan de
broodnodige grote veranderingen als aan de kleine aanpassingen.
Niet omdat ergens een paar moraalridders hebben verzonnen dat maatschappelijk
verantwoord ondernemen goed is. Maar omdat duurzame ontwikkeling belangrijk is
om als midden- en kleinbedrijf de toenemende concurrentie in een mondialiserende
wereld aan te kunnen. En omdat het MKB als motor van de Nederlandse economie
behoefte heeft aan werknemers voor wie duurzaam werken de gewoonste zaak van de
wereld is.
[afsluiting]
Ik heb uw programma voor vandaag gezien. Behalve van gedachten wisselen over
duurzame ontwikkeling, gaat u in de geplande werkbijeenkomsten ook concreet aan
de slag met het MBO-onderwijs zelf. Het programma ziet er veelbelovend uit. Ik
hoop dat de creatieve omgeving van de 'School voor de Toekomst' bij u allen de
inspiratie doet opborrelen.
Helaas moet ik zo weer weg. Roel, mag ik jou vragen ervoor te zorgen dat ik het
verslag van vandaag ontvang? Ik zal dat met veel belangstelling lezen. Ik wens u
een boeiende dag toe. Zet vandaag die stap naar een duurzaam MBO waar we nog
lang met voldoening aan terug zullen denken! |