Les 2: Duurzame producten 

2.1. Opzet

Geeft antwoord op:             

- De waarde van de zintuigen voor een bewuste keuze
- Waarom kiezen mensen voor biologische voeding?
- Waar zijn de producten te vinden?
- Is er een verschil in teelt en productiewijze met de gangbare producten?

Schets les 2:

Waar zijn de producten te vinden?

Verschil productieproces duurzaam product versus regulier (bijv. uitwerken wijn)

Lesinhoud:

 oproepen van leermomenten les 1 en

- laten zien van een aantal biologische producten           15 minuten

- inleiding                                                                         30 minuten

- uitwerken van  teelt en productiewijze van een biologisch product   75 minuten

2.2. Inleiding

In de eerste les van deze module heb je gelezen hoe ons productieproces van voeding veranderd is. Deze veranderingen zijn van invloed op het boerenbedrijf, het dierenwelzijn en ons milieu. Het is zelfs van invloed op de leefomgeving en de mensen die hier ver vandaan wonen.

In deze les gaan we vervolgens in op:

-de waarde van de zintuigen voor een bewuste keuze

-de motieven voor een biologische voeding

-waar kun je biologische producten

-wat zijn enkele verschillen in teelt en productiewijze met de gangbare producten.

2.3. De waarde van de zintuigen voor een bewuste keuze

In jouw beroep als kok, zijn je zintuigen van onschatbare waarde voor een goede uitoefening van je beroep. Met je reukzintuigen ruik je bijvoorbeeld of de vis vers is. Met je ogen zie je of de wijn troebel is. Met je tastzintuigen voel je of de groente knapperig is. Met je oren hoor je of de olie in de braadpan, wanneer je het vlees erin legt, warm genoeg is. Met je smaakpapillen proef je de kwaliteit van de voeding.

Je zintuigen gebruik je op je werkplek, maar ook door om je heen te kijken buiten je werkplek kunnen ze van nut zijn voor de uitoefening van je beroep. Zo kun je zien wat hoe het milieu er nu voor staat. Kijk maar eens in een Nederlandse sloot naar het water;  slechts in beschermde natuurgebieden is het nog helder. Ook de geur en de geluiden van opgesloten dieren rondom de bio- industrie kun je met je zintuigen waarnemen.

Wanneer je bewust je leef omgeving waarneemt, kun je veel gevolgen van de veranderde voedselproductie opmerken. Ook kun je met je zintuigen informatie opvangen, bijvoorbeeld op televisie, over de gevolgen van onze intensieve voedselproductie voor de gehele aarde.

Al deze informatie verteer je als het ware. Daardoor kom jij tot een bewuste keuze.

2.4. Waarom kiezen mensen voor biologische voeding?

Mensen kunnen om verschillende redenen kiezen voor duurzame voedingsmiddelen.

Hieronder geven we een aantal voorbeelden:

-         de zorg voor het milieu

-          het welzijn van de dieren

-          een eerlijke wereldhandel

-          de keuze voor kleinschaligheid

-          de zorg om de telers

-          een verminderd energieverbruik

-          de gezondheid

-          biodiversiteit van het landschap

-          gen-tech vrij

-          cultuur- historische waarde van producten en landrassen

-          de smaak van de voeding

De laatste reden, de smaak, is de voornaamste reden tot de oprichting van Slow Food een internationale beweging ter verdediging van het recht op genieten van goed eten en drinken. Onder andere lekkerbekken en (top)koks zijn hier lid van.

Het belang van een andere productie wijze is ook doorgedrongen in de gangbare handel en politiek. Een bananengigant, bekend om de commercie productie wijze waarbij excessieve hoeveelheden pesticiden verspreid worden, schrijft nu in advertenties dat er hard wordt gewerkt aan een beter evenwicht tussen milieu en productie.Een grote snackfood keten verkoopt nu halfvolle biologische melk.

In de politiek is het streven dat10% van het landbouwareaal biologisch wordt. Dit kan o.a. gerealiseerd worden door wetgeving en subsidies gerealiseerd. Bovendien zullen bedrijfsleven, overheid , milieuorganisaties, banken moeten samenwerken om dit doel te verwezenlijken. De overheid heeft al een stapje in de goede richting gezet doordat er steeds meer biologische cateraars te zien zijn bij overheidsinstellingen.

Voor elke kilo vlees heeft een koe gemiddeld 10 kilo voer gegeten.

een kip 4,5 kilo en een varken 6,5 kg.

Een karbonaatje smaakt toch beter als het dier een goed leven heeft gehad.

Eet gezond

Let op de labels

Demeter

-          gat nog wat verder dan EKO omdat de normen strenger zijn zoals b.v. 100 % biologisch voer en koeien met horens.

Milieukeur

Dit keurmerk hanteert strengere milieunormen dan de gangbare veehouderij maar geen maatregelen ter bevordering van dierenwelzijn.

IKB aandacht voor dierwelzijn maar geen milieunormen

Eko

- meer stalruimte en uitloop naar buiten

- zo min mogelijk lichamelijke ingrepen gedaan

- krijgen grotendeels biologisch voer en geen antibiotica en

- gewasbeschermingsmiddelen in het voer.

2.5. Waar zijn de producten te vinden?

Duurzaam geteelde producten vind je in de natuurvoedingswinkels. Verspreid over het hele land zijn er circa tweehonderd. Hier vind je een breed assortiment biologische producten zoals brood, zuivel, aardappels, groente, fruit, vegetarische producten, granen, koffie, thee, kruiden en snoepgoed. Ook zijn er steeds meer (gedeeltelijk) bereide producten te vinden, zoals diepvrieskroketten en tapenades.

De laatste jaren zie je bovendien meer duurzaam geteelde producten in de gewone winkels. Iedere supermarkt heeft een groeiend aandeel EKO- keurmerkartikelen.

Als particulier heb je ook de mogelijkheid om rechtstreeks bij de biologische boer te kopen. Iedere boerderijwinkel heeft zijn eigen specialiteiten.

Ook kun je de boer opzoeken op een boerenmarkt. Omdat de lijn tussen producent en klant kort is  zijn de producten verser en goedkoper dan de supermarkt.

Door het systeem van de groente-, fruit abonnementen, verzekert de boer zich van een bepaalde afzet. De groente- en fruittassen zijn er in verschillende maten. Er zitten producten in die de boer zelf teelt , maar ook die hij zelf inkoopt. Op verschillende afhaalpunten kunnen de tassen eenmaal per week worden afgehaald. In de tassen zit ook informatie over de producten, de boerderij en kookrecepten bij.

 Eenmaal per jaar organiseert de boer een Open Dag. Het doel is dat de  consument de producent kent. Tijdens de Open Dag  verzorgt de boer rondleidingen waarbij informatie wordt gegeven  over de teeltwijze van de producten.

Door te weten waar het product vandaan komt en wie  de zorg voor heeft gedragen, vergroot je de smaakbeleving van de consument. Een s ochtends gesneden krop sla die je ophaalt bij de winkelboerderij, waar d eboer in zijn tuinbroek een praatje met je maakt, kan de smaak van jouw krop sla bevloeden!

De smaak van producten is ook de voornaamste reden tot de oprichting van Slow Food; een internationale beweging die het recht op goed eten en drinken verdedigt.

De aardappel is als eerste biologisch product in de supermarkt gekomen.

Een aardappel werkgroep van Slow food heeft de kwaliteit van verschillende aardappelrassen onderzocht. Het blijkt dat de teeltmethode de grootste invloed heeft op de smaak van de aardappel!  De EKO aardappelen van de rassen in de vergelijking worden het hoogst gewaardeerd, gevolgd door de biologisch dynamisch geteelde. Vooral de gangbare Agria aardappelen krijgen een lage waardering.

2.6. Opdracht  

Je hebt al veel gehoord over duurzaam geteelde producten. Maar weet je ook wat dan anders is in de teelt en productiewijze van het product?

Je kiest een duurzaam geteeld product en gaat in een power point presentatie de biologische teelt- en productiewijze duidelijk maken.

Je kunt gewoon iets vertellen over een product, waar je het kunt kopen, het keurmerk en de teelt-, productiewijze. Maar je kunt ook  het verschil gangbaar en biologisch uitwerken in de teelt- en productiewijze van een product.

Neem bijvoorbeeld de appel: wanneer je in google teeltwijze van een biologische appel intypt, kom je op een site van een biologisch bedrijf dat informatie geeft zoals hieronder staat:

Gif op ons bord Wat is biologische landbouw? De term 'biologisch' De controle Waarin verschilt de biologische landbouw? Is biologisch dan zoveel beter?

- Bioteelt bestaat al tientallen jaren - Geen chemische hulpmiddelen - Wat krijg je elke dag op je bord - Bioteelt wettelijk beschermd - Biogarantie - Gezonde bodem - Genetische manipulatie

Je bestudeert de informatie en verteert de kennis. Daarna creeër je een power point presentatie waarin je de informatie op een pakkende wijze uitwerkt.

De Power Point presentatie stuur je naar de docent.

In de volgende les gaan we 2 power point presentaties klassikaal bekijken.

Succes!