In de meeste gevallen worden afgedankte PV-systemen verwerkt als elektronisch afval en gaan in de shredder.
De verbrijzelde panelen eindigen dan bijvoorbeeld als vulmateriaal in beton of als schuurmiddel. In de EU gebeurt dit jaarlijks met zo’n 4.000 ton zonnepanelen.
Nieuw is de hot knife technologie waarbij een soort klievend heet mes de glasplaat van een paneel af kan snijden. Die glasplaat wordt omgesmolten of kan gebruikt worden als minderwaardig vensterglas.
De plaat polyvinyl fluoride (PVF) moet bij een hoge temperatuur verbrand worden. Men experimenteert om het silicium en de 10 gram zilverlegering per paneel te recyclen.
Het koper van de bekabeling en het aluminium frame zijn goed te recyclen, maar algeheel wegen de kosten van recycling nauwelijks op tegen de opbrengsten van het materiaal. Veel van deze materialen zijn simpelweg te goedkoop. Daarom is overheidssteun nodig via b.v. een verwijderingsbijdrage.
Ook moet men zonnepanelen gaan ontwerpen die eenvoudig te ontmantelen zijn. Het pfas-houdend materiaal in de backsheet kan worden vervangen door polyolefinen wat goed te recyclen is.
Wetenschappers in Australië zijn er in geslaagd silicone uit oude zonnepanelen te halen en om te zetten naar een materiaal dat kan worden gebruikt om betere accu’s mee te maken (2023)
PV panelen bestaan voor 90 % uit glas, aluminium en kunststof. Allemaal goed te recyclen. Daarnaast kleine hoeveelheden zilver, tin, lood. De plakjes zelf bestaan uit zuiver silicium. Lood in de soldeertin is giftig, antimoon in de glasplaten en PFAS (perfluoralkylstoffen) ofwel Teflon om spullen vuil, vet of waterafstotend te maken. De achterplaat wordt langzamerhand folie maar die bevat nu net die PFAS. Zilver en indium zijn schaars en dus moeten we dat eruit halen.
Voor het ophalen van afgedankte panelen zorg van Happen als het uit de milieustraten komt en Tinie Manders m.b.t. installateurs (in Brabant neem ik aan). Alles gaat naar BNE recycling in Belgie (Overpelt). De aluminium frames en de elektrische componenten worden verwijderd en het glas gaat naar de glasindustrie. De rest is aan elkaar geplakt en gaat daarom naar de smelter. Sommige delen verbranden dan maar het zilver wordt teruggewonnen. Ongeveer 70 % wordt teruggewonnen. Je zou naar 85-90% kunnen.
Je pakt de PV-cellen, vermaalt ze tot gruis en smelt dat gruis. Vervolgens maak je weer mooie nieuwe cellen. Dat bewijst men in Duitsland (2022).
Ook zou je zonnepanelen kunnen maken die beter recyclebaar zijn. Solarge kan dat en gaat fabrieken starten. Zie hier. Die zijn volledig circulair ontworpen en in Nederland gemaakt. Bij de productie is 75 procent minder CO2 uitgestoten.
De lichtgewichtpanelen ontwierp Solarge samen met bouwbedrijf Heijmans, onderzoeksinstituut TNO, kennisinstituut Solliance en kunststoffabrikant Sabic. Er is steeds meer aandacht voor het recyclen van zonnepanelen, waar grondstoffen als zilver, koper en silicium voor worden gebruikt. Van zilver en silicium kunnen batterijen en opnieuw zonnepanelen worden gemaakt. TNO onderzoekt hoe dat nog beter en hoogwaardiger kan.
Dunnefilmzonnepanelen bestaan zelfs voor 98% uit onschadelijke stoffen en bevatten daarnaast nog wat koper, zink, indium, gallium, selenium, cadmium, tellurium en lood. Dat is allemaal goed te recyclen.
PV cycle doet dat al, maar de meeste zonnepanelen functioneren nog op dit moment. Hun levensduur is zeker 30 jaar. Pas daarna zullen grote hoeveelheden vrij komen. Dan is goed gereguleerde gescheiden inname belangrijk.
Gelukkig zal de ontmanteling best wel wat geld opbrengen en dan is het gewoon slim om de panelen gescheiden in te nemen.
In Zuid-Frankrijk zet Veolia al belangrijke stappen met de recycling van fotovoltaïsche zonnepanelen. In een nieuwe fabriek, die sinds vorig jaar draait, worden de verschillende materialen zoals het paneelglas, aluminium raamwerk, aansluitdoos, kabels en silicium van elkaar gescheiden. Deze materialen worden vervolgens weer gebruikt in de glas-, aluminium-, cement- en metaalindustrie. Recyclingbedrijven kijken overigens niet alleen naar zonnepanelen.
Om toch als industrie het voortouw te nemen is er vanuit Solar United, een internationale branchevereniging waarin fabrikanten van materialen en machines voor de zonne-energiemarkt in vertegenwoordigd zijn, een Circular Solar initiatief gestart. Het doel is om de bewustwording over het belang van circulariteit bij zonnepanelen wereldwijd te verhogen. Er is nog plaats voor andere partijen die zich aan willen sluiten om hierin net als DSM een voortrekkersrol te nemen. “Het is een initiatief voor alle stakeholders in de keten. Als we namelijk met alle initiatiefnemers een hele keten vertegenwoordigen kunnen we grote circulaire stappen in de zonne-energiemarkt zetten.”
Hier onder een fimpje geleverd door practor circulaire economie Maurijn Ode over de recycling van zonnepanelen.